Bán chi liên có tác dụng gì?

Từ xưa, dược liệu bán chi liên là vị thuốc nổi tiếng được sử dụng khá phổ biến nhằm hỗ trợ điều trị ung thư, xơ gan, viêm gan, thanh nhiệt, lợi tiểu, lở ngứa ngoài da, mụn nhọt, giảm đau,… Vậy bán chi liên là cây gì? Bán chi liên có tác dụng gì? Để hiểu rõ hơn về công dụng của bán chi liên, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây.

Bán chi liên là cây gì?

Bán chi liên thuộc ho hoa môi có tên khoa học là Scutellaria barbata don. Ngoài ra, cây bán chi liên còn được gọi với nhiều tên gọi khác như hiệp diệp, hoàng cầm râu, tinh dầu thảo, tử liên thảo, thông kinh thảo, thủy hàn tín,…

Cây bán chi liên là cây thảo sống lâu năm, thân cây khá thấp, mềm, có 4 gốc, xung quanh có lớp lông ngắn bao phủ, dạng bò, cây trưởng thành chỉ cao từ 20-50 cm.

Rễ nửa cạnh có dạng chùm xoắn hoặc hình trụ tròn, rễ hơi cong và thon dần từ trên đỉnh xuống dưới. Rễ có nhiều nếp nhăn dọc, xoắn hoặc đường vân hình mạng. Phần vỏ bên ngoài có màu nâu vàng, lớp vỏ sần sùi, còn lớp bên trong có màu xanh lục với tâm rỗng.

Lá bán chi liên mọc đối xứng nhau, phiến lá có hình mũi mác dài hoặc dạng hình trứng hẹp, dài khoảng 2 – 3cm. Các lá phía trên gần như không có cuống nhưng các lá dưới thân có cuống mảnh, cuống lá ngắn khoảng 1 mm, mép lá có răng cưa đều, gân bên 3 – 4 đôi.

Hoa mọc thành cụm theo nhánh dài 3-5 cm, hoa có màu xanh tím đặc trưng, lá bắc hẹp. Đài dạng hình chuông cao 2,5mm, có 2 môi, môi trên có một tấm hình chóp có nhiều lông, rụng sớm, môi dưới màu xanh lục, có lông thưa, cao 7-9cm, chia thành hai môi trên và dưới.

Quả có màu đen sậm, hình thận.

Cây bán chi liên thường ra hoa từ tháng 4 đến tháng 10 và kết trái từ tháng 6 đến tháng 11 hàng năm.

Khu vực phân bố

Cây thuốc bán chi liên là loại cây ưa mọc ở nơi ẩm ướt, nhiều ánh sáng và chúng thường mọc hoang ở bờ hồ, bờ ruộng, ven rừng, ven đồi ở các tỉnh miền núi, vùng đất gần rãnh nước,…

Loại cây này phổ biến ở Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Lào, Mianma,…

Ở Việt Nam, cây bán chi liên mọc nhiều ở các tỉnh miền núi phía Bắc và một số tỉnh miền Trung như Bắc Ninh, Bắc Giang, Phú Thọ, Thái Nguyên, Hà Nội, Phú Thọ, Thanh Hóa, Ninh Bình, Hải Dương, Quảng Trị,…

Thu hái, chế biến

Toàn bộ cây bán chi liên đều được người dân sử dụng làm thuốc chữa bệnh. Cây thường được thu hoạch vào cuối mùa xuân đầu mùa hè, khoảng tháng 3 đến tháng 5 và nhổ toàn bộ cây chế biến thành thuốc.

Cây thuốc bán chi liên sau khi thu hái về đem rửa sạch và loại bỏ tạp chất. Sau đó đem phơi nắng hoặc sấy khô, sau đó cho vào túi nhựa để sử dụng dần.

Để thuận tiện cho người sử dụng, dược liệu này có thể sử dụng ở dạng tươi, khô, dạng bột hoặc dạng viên.

Thành phần hóa học – Bán chi liên có tác dụng gì?

Các thành phần hóa học của cây chủ yếu là kháng khuẩn, kháng viêm và các chất quan trọng khác trong quá trình ngăn chặn sự phát triển của các gốc tự do nhằm hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả, điển hỉnh như tannin, sterol, alkaloid, isocarthamidin, phenol, scutellarein, carthamidin,…

Tác dụng dược lý – Bán chi liên có tác dụng gì?

Trong đông y bán chi liên có tác dụng gì?

Theo đông y, bán chi liên có vị hơi đắng, tính mát nên được quy vào kinh can, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, lợi tiểu, nhiễm đọc do côn trùng rắn cắn hoặc côn trùng cắn, viêm gan, viêm đường tiết niệu, viêm ruột thừa cấp, lao phổi xơ, viêm mủ da, mụn nhọt, viêm vú, viêm amidan,…

Trong y học hiện đại bán chi liên có tác dụng gì?

Ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh ung thư

Dược liệu bán chi liên có chứa các hoạt chất như phenol, alkaloid, tannin và đặc biệt là flavonoid rất hiệu quả trong việc giúp hóa lỏng các tế bào gây hại và giúp chống oxy hóa. Ngoài ra, các hoạt chất này còn giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể và giảm đau, từ đó giúp cơ thể ngăn chặn và phòng ngừa sự phát triển của các tế bào ung thư. Đặc biệt, nếu sử dụng kết hợp giữa cây bán chi liên và bạch hoa xà mang lại hiệu quả cao trong việc phòng và điều trị bệnh ung thư.

Hỗ trợ điều trị khối u bướu

Dược liệu có tác dụng ngăn ngừa, kìm hãm sự phát triển của khối u và có khả năng làm giảm kích thước của các khối u đới với các khối u lành tính.

Tăng cường hệ miễn dịch và kháng khuẩn

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng bán chi liên giúp thư giãn cơ bắp bằng cách ức chế giải phóng các enzym của các tế bào gây co thắt cơ. Ngoài ra, hoạt chất baicalein và baicalin trong dược liệu có chức năng làm giãn ống phế quản, giảm tính thấm và ức chế co thắt. Những việc làm này giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể và giúp củng cố, tăng cường hệ miễn dịch cơ thể.

Điều hòa huyết áp – Bán chi liên có tác dụng gì?

Chiết xuất từ ​​dược liệu bán chi liên có tác dụng tăng tính đàn hồi của thành mạch máu, giúp hạn chế tình trạng huyết áp lên xuống đột ngột, nhất là ở người cao tuổi.

Tác dụng đối với chuyển hóa lipid

Dược liệu bán chi liên giúp ngăn ngừa tình trạng ứ đọng lipid máu, chuyển hóa lipid hiệu quả, giảm lipid máu. Trong một số trường hợp, cách sử dụng này còn hiệu quả hơn cả việc ăn kiêng hay sử dụng thuốc Tây y để điều trị bệnh mỡ máu.

Hỗ trợ điều trị bệnh gan – Bán chi liên có tác dụng gì?

Bán chi liên giúp bồi bổ và cải thiện chức năng gan, hỗ trợ điều trị một số bệnh về gan như ung thư gan, xơ gan, viêm gan,…

Ngoài ra, trong bán chi liên có tính kháng histamine có tác dụng điều trị hen suyễn, dị ứng. Không những vậy, nó còn có tác dụng chữa các bệnh về đường hô hấp, đường tiêu hóa, chữa mụn nhọt sưng viêm, căng thẳng thần kinh,…

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây bán chi liên và bạch hoa xà

Hỗ trợ điều trị ung thư xoang hàm

Lấy bán chi liên, bạch hoa xà, thạch kiến xuyên, mẫu lệ, địa hoàng, thử vĩ cầm, lộc trường mỗi loại dược liệu 30g; Hải cúc trường, đại hoàng, diếp hoang mỗi loại 10g; 5 – 10g cúc hoa và 5 – 10g bạc hà, đem sắc uống trong ngày.

Hỗ trợ điều trị các khối u

Lấy 20g bán chi liên, 20g cây an xoa,20g cà gai leo, 40g bạch hoa xà và 50g cây xạ đen. Đem các dược liệu sắc với 2 lít nước, đun đến kho nước sắc lại còn 3 chén thì ngưng, chia làm 3 lần uống hết trong ngày.

Hoặc ta lấy 60g bán chi liên và 120g bạch hoa xà sắc uống đều đặn để đạt hiệu quả cao.

Hỗ trợ điều trị ung thư phổi – Bán chi liên có tác dụng gì?

Lấy bán chi liên, ngư tinh thảo, chính hoài và sa sâm bắc mỗi loại dược liệu 30g; Tang diệp, dây tóc tiên, mạch môn, keo lừa, tri mẫu, khổ thái mỗi loại 9g; Quốc lão, tam thất mỗi loại 3g; 12g bạch phục linh; 15g địa hoàng và 50g bạch hoa xà, đem sắc uống trong ngày.

Hỗ trợ điều trị ung thư bàng quang

Lấy cây bán chi liên và bạch hoa xà mỗi loại 15g; Cù mạch, biển súc mỗi loại 10g; Xa thiền thảo, trạch tả, hoàng cầm, sài hồ, thổ phục linh, long đởm thảo, sinh địa, bạch anh, chi tử mỗi loại 12g và 20g hoạt thạch, đem sắc uống trong ngày.

Hỗ trợ điều trị ung thư cổ tử cung

Lấy bán chi liên, bạch hoa xà, sâm nam, hải tảo, hải đới, vân quy mỗi loại dược liệu 24g; Bạch thược, phục linh, hương phụ mỗi loại 15g; 9g trúc điệp sài hồ và 3 con ngô công, đem sắc uống trong ngày.

Đối với trường hợp ung thư tử cung do can thận âm hư thì lấy 30g bạch hoa xà, 15g thiết đăng đài, 15g hoài sơn, 15g hạn liên thảo, 12g địa hoàng, 9g tri mẫu, 9g trạch tả và 5g hoàng bá, đem sắc uống trong ngày.

Còn trong trường hợp bệnh do thấp nhiệt độc thịnh thì lấy 15g bán chi liên, 15g độc cước liên, 30g bạch hoa xà, 12g sinh ý dĩ, 30g thổ phục linh, 9g xích thược, 9g biển súc và 9g mao truật, đem sắc uống trong ngày.

Chữa xơ gan

Lấy 20g bán chi liên, 30g cà gai leo và 50g cây an xoa đã sao vàng đe, sắc với 1,5 lít nước trong khoảng 30 phút, chia làm 3 lần uống trong ngày.

Chữa viêm gan – Bán chi liên có tác dụng gì?

Lấy bán chi liên, bạch hoa xà, cây dừa cạn, diệp hạ châu, mỗi loại dược liệu 20g và 30g lá cây kim vàng, sắc uống thay trà mỗi ngày.

Giúp bổ thận, bổ khí

Lấy bán chi liên, thục địa, sơn thù, tang diệp, bạch truật, khiếm thực, ngũ gia bì mỗi loại 15g; Thỏ ty tử, bạch linh và trạch tả mỗi loại dược liệu 12g, sắc uống trong ngày.

Những lưu ý khi sử dụng bán liên chi

• Trong quá trình dùng bán chi liên nên hạn chế ăn rau muống, đậu xanh, chè khô vì những thực phẩm này có thể tương tác làm giảm tác dụng của dược liệu.
• Không dùng bán chi liên cho phụ nữ có thai
• Thuốc nên uống lúc đói để thuốc hấp thu nhanh và thời gian tốt nhất là 1 giờ trước hoặc 2 giờ sau bữa ăn.
• Liều dùng, cách sắc thuốc và thời gian uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ
• Tuân thủ uống thuốc đều đặn hàng ngày và dùng thuốc hết liệu trình.
• Định kỳ 1-2 tháng bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra hiệu quả của thuốc.
• Những bài thuốc từ bán chi liên và bạch hoa xà có thể không có tác dụng tốt đối với trường hợp không phù hợp với cơ địa và trường hợp bị ung thư nặng. Người bệnh không nên tự ý điều trị thay thế hoàn toàn các phương pháp chữa bệnh nếu chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Nếu trong quá trình sử dụng dược liệu, thấy tình trạng bệnh diễn biến xấu đi, bạn nên quay lại bệnh viện để được bác sĩ chăm sóc và điều trị trực tiếp.