Đông dược là gì? Phân loại đông dược phổ biến hiện nay

Theo y học cổ truyền, việc sử dụng đông dược để chữa bệnh là rất phổ biến hiện nay. Vậy đông dược là gì? Đông dược gồm có những loại nào? Đa phần đông dược đều được bào chế từ các loại hoa, quả, lá cây,… dưới dạng viên uống, viên ngậm, hoặc sắc lấy nước uống để mang đến sự tiện dụng cho người sử dụng. Việc bào chế giúp cho người sử dụng dễ uống hơn và mang lại hiệu quả chữa trị bệnh tốt hơn. Hãy cùng Life Gift Việt Nam tìm hiểu về đông dược trong bài viết dưới đây.

Đông dược là gì

Đông dược là gì? Đông dược được hiểu là những loại thuốc dùng trong Đông Y. Khác với những thuốc Tây để chế tạo từ nhiều hợp chất khác nhau thì Đông Y lại được điều chế hoàn toàn từ những nguyên liệu sẵn có trong tự nhiên.

Những năm gần đây, ngành đông dược tại Việt Nam đang có sự phát triển và đạt được những thành tựu tích cực. Các sản phẩm đông dược ngày càng phong phú hơn trên thị trường và đa dạng thuốc nhằm điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong dây chuyền sản xuất nhằm tạo ra các sản phẩm an toàn, hiệu quả song vẫn mang các giá trị lịch sử của y học cổ truyền.

Bên cạnh sự phát triển của Tây Y thì y học cổ truyền đã có được vị thế vững mạnh trong lòng người sử dụng. Đông dược trở thành xu hướng được nhiều người hướng tới hiện nay. Mỗi phương thức cổ truyền đều là sự kết hợp của nhiều vị thuốc có công dụng trị bệnh cùng các vị thuốc điều hòa cơ thể. Từ đó, khơi dậy tiềm năng tự chữa bệnh ở mỗi con người.

Phân loại đông dược

Đông dược được chia thành rất nhiều loại khác nhau phù hợp với từng đối tượng sử dụng khác nhau, cụ thể như sau:

Theo âm dương ngũ hành

Thuận theo âm dương ngũ hành, đông dược được chia thành âm dược và dương dược. Âm dược thường là những vị thuốc thiên về sự mặn, đắng, chua có tính hàn, mang tính ức chế, bổ âm. Dương dược thường có vị cay, ngọt, tính ôn nhiệt, dùng để điều trị các chứng bệnh thuộc hàn.

Các vị thuốc thuộc âm dược như ngưu hoàng, thạch cao, đai hoàng, hoàn cầu,… thường sử dụng để chữa trị bệnh viêm học, táo bón, mụn nhọt,… Các vị thuốc thuộc dương dược như thương nhĩ tử, bạch chỉ, tân di hoa, quế nhục, phụ tử,… là dương dược phổ biến.

Sự kết hợp nhuần nhuyễn của các vị thuốc này giúp cho việc điều trị bệnh trở nên hiệu quả hơn. Sử dụng âm dương dược làm khai phá cơ chế tự điều trị bệnh của chính cơ thể. Điều này giúp kết quả bệnh tiến triển tốt hơn.

Theo dược lý

Theo dược lý, đông dược được chia thành thượng phẩm, trung phẩm và hạ phẩm. Cách phân loại này đã có hơn 2000 năm trước, được tìm từ bộ sách “Thần Nông Bản Thảo”. Đây là bộ sách cổ nhất của đông dược. Nhiều vị thuốc trong sách vẫn giữ nguyên giá trị ứng dụng như linh chi, nhân sâm, cẩu kỷ, phục linh, hoàng liên,… Cho đến ngày nay các vị thuốc này vẫn được sử dụng rất phổ biến trong điều trị bệnh.

Qua ngàn năm lịch sử, dược lý này đã được kiểm chứng về tác dụng, hiệu quả điều trị và tính an toàn của thuốc. Bởi vậy, đông dược ngày càng nhận được sự chú ý của nhiều người và được đánh giá cao.

Theo tác dụng

Đây là cách phân loại phổ biến hiện nay của đông dược. Bộ y tế Việt Nam có chia đông dược thành nhiều nhóm thuốc điều trị khác nhau, điển hình như sau:

•         Nhóm thuốc thanh nhiệt, giải độc, lợi thủy, tiêu ban: kim tiền thảo, diệp hạ châu…
•         Nhóm thuốc chữa bệnh Âm – Huyết: Linh chi, tam thất
•         Nhóm thuốc an thai, điều kinh: Ích mẫu
•         Nhóm thuốc nhuận tràng, tiêu thực, bình vị, kiện tỳ: Tỏi, nghệ, trinh nữ hoàng cung
•         Nhóm thuốc dùng ngoài: Cao sao vàng, dầu gió,…

Ngoài ra, còn có rất nhiều nhóm thuốc khác nhằm điều trị nhiều căn bệnh. Thầy thuốc chữa Đông Y có thể căn cứ theo để bốc thuốc đúng bệnh. Từ đó, mang lại hiệu quả điều trị như mong muốn.

Hình thức sử dụng đông dược – Đông dược là gì?

Hình thức sử dụng đông dược thường phân biệt theo dạng chế biến, đóng gói, bào chế theo yêu cầu đặc trị từng giai đoạn khác nhau. Các hình thức sử dụng phổ biến bao gồm:

• Cổ phương: Bài thuốc được ghi lại về số vị, liều lượng, bào chế theo phương pháp nhất định.
• Cổ phương gia giảm: Thầy thuốc sử dụng những bài thuốc cổ phương nhưng gia giảm liều lượng, số vị,…
• Tân phương: Bài thuốc mới bốc thuốc theo biến đổi bệnh tật, toa căn bản.
• Thuốc gia truyền: Bài thuốc ổn định có tại nhà thuốc thừa kế lâu đời chỉ dùng để điều trị 1 bệnh nhất định.
• Dạng bào chế: Sử dụng cho những bệnh cấp tính dùng thuốc theo thang, thuốc viên nén, thuốc bột,… Có thể dùng để điều trị bệnh mãn tính.
• Đóng gói: Theo điều kiện tiện dụng, dễ vận chuyển, dễ bảo quản người ta sẽ đóng gói đông dược cho người dùng.

Căn cứ theo tình hình bệnh, thầy thuốc có thể đưa ra hình thức sử đông dược khác nhau. Đồng thời liều lượng và số vị thuốc cũng được cân nhắc điều trị cho phù hợp.

Qua bài viết, các bạn đã biết đông dược là gì cùng việc phân loại đông dược theo quy định của Bộ y tế. Cho đến ngày nay, việc sử dụng đông dược và điều trị bằng y học cổ truyền đang nhận được sự quan tâm của rất nhiều người.