Cây thành ngạnh có tác dụng gì?

Cây thành ngạnh là một loại cây quen thuộc với nhiều người, người dân Tây Bắc thường dùng lá thành ngạnh nấu uống giúp thanh nhiệt, giải độc. Bên cạnh đó, dược liệu thành ngạnh còn giúp lợi tiểu, chữa cảm sốt, đau dạ dày, hoa mắt, chóng mặt, bổ máu, viêm ruột, mất ngủ, rối loạn giấc ngủ, hỗ trợ điều trị và phòng ngừa thiếu máu não, xơ vữa động mạch,… Vậy cây thành ngạnh là cây gì? Cây thành ngạnh có tác dụng gì? Cây thành ngạnh chữa bệnh gì? Để hiểu rõ hơn về công dụng của cây thành ngạnh, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Cây thành ngạnh là cây gì?

Trước khi tìm hiểu cây thành ngạnh có tác dụng gì thì ta hãy cùng tìm hiểu những đặc điểm của cây thành ngạnh trước nhé!

Cây thành ngạnh thuộc họ ban Hypericaceae có tên khoa học là Cratoxylon pruniflorum, cây thành ngạnh còn được gọi với nhiều tên gọi khác như lành ngạnh, ngành ngạnh, cây đỏ ngọn, vàng  la, hoàng ngưu trà, cây may tiên,…

Hình ảnh cây thành ngạnh

Cây thành ngạnh hay cây đỏ ngọn là loại cây thân nhỡ hoặc cây gỗ nhỏ, mọc thành bụi, cao khoảng 8m đến 15m. Cây phân thành nhiều cành nhỏ, xung quanh gốc cây có nhiều gai nhỏ và chứa nhiều lông tơ khi cây còn non. Cành cây khá nhỏ, ngọn cây có lông tơ màu đỏ vì vậy người ta thường gọi là cây đầu đỏ, vỏ cây thường nứt nẻ, nhẵn bóng.

Lá có hình mũi mác hoặc hình bầu dục, đầu lá nhọn, gốc lá thuôn, mọc đối xứng nhau, dài 10-15cm, rộng 3-5cm, cuống lá ngắn dài 0,5-1cm, phiến lá có gân lá màu đỏ, lá non màu đỏ ở đỉnh, khi già sẽ chuyển sang màu xanh lục. Mặt trên lá có lông nhỏ, dày hơn mặt dưới, lá non có màu hồng đỏ. Lá còn được dùng làm rau sống, ăn có vị chua chua, hơi chát và có mùi thơm.

Hoa thường có màu trắng hoặc đỏ mọc riêng lẻ hoặc thành chùm nhỏ, ở kẽ lá, trông rất bắt mắt, cuống hoa dài bằng cuống lá.

Quả: Hình bầu dục, nhỏ, dài trung bình 1,5cm, rộng 0,8cm, bên trong quả có chứa hạt nhỏ, dài khoảng 0,6cm, rộng 0,3cm.

Cây thành ngạnh có mấy loại?

Ngày nay trong tự nhiên, các chuyên gia đã tìm thấy 3 loại cây thành ngạnh phổ biến gồm:

• Cây thành ngạnh đỏ: Đây là loại cây được đông y dùng làm thuốc chữa bệnh. Cây có phần lá non và lá trung có màu đỏ, cành cây mảnh.
• Cây gỗ thành ngạnh: Đây là cây thành ngạnh cổ thụ, có kích thước lớn và chỉ có ở những khu rừng lâu năm, có phần thân phình to, cây thường được khai thác như gỗ. Gỗ thành ngạnh tốt, rắn chắc, láng mịn, có màu đỏ và khá bền. Gỗ có mùi thơm tự nhiên dễ chịu, gỗ ít nứt nẻ sau khi tẩm sấy, có khả năng chống mối mọt. Nó được sử dụng trong nội thất, điêu khắc và các ngành công nghiệp than trắng.
• Cây thành ngạnh bonsai: Loại cây này được xử lý bằng kỹ thuật tạo dáng độc đáo và thường được dùng làm cây cảnh.

Khu vực phân bố

Cây thành ngạnh tập trung nhiều ở những vùng đất hoang, rừng rậm hoặc các vùng núi.

Cây thành ngạnh là loại cây ưa sáng, có khả năng chịu hạn cao, bộ rễ của cây thuộc dạng rễ cọc khỏe, ăn sâu xuống đất đến hơn 1m vì vậycây có thể sống và phát triển trên đất khô cằn, trơ sỏi đá. Cây mang nhiều hoa và quả mỗi năm, chủ yếu tái sinh tự nhiên từ hạt. Ngoài mục đích làm thuốc, thân cây còn được dùng làm củi đốt.

Cây thành ngạnh có khu vực phân bố khá rộng rãi ở hầu hết các nước Đông Nam Á, các tỉnh phía nam của Trung Quốc và Ấn Độ.

Ở Việt Nam, loại cây này mọc phổ biến ở khắp các tỉnh thuộc trung du và vùng núi thấp như Sơn La, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Phú Thọ,…

Bộ phận dùng

Cây thành ngạnh được thu hoạch quanh năm, thường lấy vỏ thân, rễ, lá có thể dùng tươi hoặc phơi khô để làm thuốc chữa bệnh.

Thành phần hóa học – Cây thành ngạnh có tác dụng gì?

Từ năm 1995, các bác sĩ tại Học viện Quân Y đã nghiên cứu loại cây này và phát hiện ra rằng cây thành ngạnh có chứa nhiều thành phần hóa học bao gồm axit hữu cơ, tannin, saponin, flavonoid, chất chống oxy hóa,…

Tác dụng dược lý – Cây thành ngành có tác dụng gì?

Trong đông y cây thành ngạnh có tác dụng gì?

Theo đông y, cây thành ngạnh có vị ngọt vừa, chát, chua, hơi đắng, có tính mát không độc. Vị thuốc thành ngạnh có tác dụng chữa viêm ruột, tiêu chảy, nóng trong người, ăm uống kém, mệt mỏi, sốt cao do cảm, chân tay mỏi, tăng huyết áp, bỏng, đau dạ dày, giúp mau lành vết thương, tăng cường trí nhớ, tăng cường hệ tiêu hóa, phục hồi sức khỏe cho phụ nữ sau sinh, thiểu năng tuần hoàn não, xơ vữa động mạch, có thể dùng kết hợp với đan sâm và hoàng bá để điều trị bệnh xơ vữa động mạch và bệnh mạch vành,…

Kinh nghiệm dân gian – Cây thành ngạnh có tác dụng gì?

• Ở Tây bắc, người dân thường dùng lá thành ngạnh nấu nước uống hàng ngày có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm chậm lão hóa.
• Thời chiến tranh người ta còn lấy lá thành ngạnh sắc cho binh lính uống  để giúp rút ngắn thời gian hồi phục.
• Người Ấn Độ sắc vỏ cây thành ngạnh để chữa đau dạ dày và dùng nhựa mủ để giảm ngứa.
• Ở tỉnh Quảng Tây thuộc Trung Quốc, người ta dùng thành ngạnh để chữa viêm dạ dày cấp tính, cảm mạo, cảm nắng và hoàng đản.

Dược liệu thường được dùng dạng thuốc sắc hoặc pha trà. Đối với lá tươi thì ngày uống 60g và lá khô thì uống 30g

Trong y học hiện đại cây thành ngạnh có tác dụng gì?

• Dựa vào kết quả nghiên cứu của Học viện Quân y cho thấy cây thành ngạnh có tác dụng chống oxy hóa mạnh hơn chè xanh và xoan trà.
• Với tác dụng chống oxy hóa mạnh, có tác dụng bảo vệ tế bào, tăng cường tuần hoàn não, ngăn ngừa xơ vữa động mạch và chống thiểu năng tuần hoàn não.
• Dịch chiết từ cây thành ngạnh có khả năng tăng tuần hoàn máu, chống đông máu và ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông.
• Một số nghiên cứu ở Trung Quốc và Thái Lan đã chỉ ra cây thành ngạnh có khả năng bảo vệ mạch máu khỏi những tác động bất thường.
• Các hoạt chất trong dược liệu thành ngạnh có tác dụng tăng khả năng hình thành phản xạ có điều kiện và tăng cường hoạt động của hệ thần kinh.
• Một số nghiên cứu cho rằng axit hữu cơ trong thành ngạnh có tác dụng làm giảm căng thẳng, an thần và cải thiện giấc ngủ.
• Với hàm lượng chất chống oxy hóa dồi có tác dụng bảo vệ tế bào, ngăn ngừa ung thư và ngăn chặn tình trạng loạn sản.
• Dùng xây thành ngạnh sẽ giúp ngăn chặn sự hấp thụ đường trong ruột, từ đó giúp quá trình hấp thụ ở ruột và tuyến tụy chuyển hóa tốt hơn. Đồng thời, cây thành ngạnh có khả năng thúc đẩy quá trình sản sinh hormone, giúp chuyển hóa đường bằng cách tái tạo tế bào beto, điều hòa lượng đường trong máu, từ đó hỗ trợ tốt cho việc điều trị bệnh tiểu đường.
• Do hàm lượng chất chống oxy hóa rất cao, loại cây này có thể giúp chống lão hóa hiệu quả. Đồng thời, dược liệu này còn giúp cung cấp cho cơ thể những hoạt chất cần thiết để nâng cao sức khỏe và kéo dài tuổi thọ, rất tốt cho người mới ốm dậy và phụ nữ sau sinh.

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây thành ngạnh

Giúp mau lành vết thương

Lấy 60g ngọn ngon thành ngạnh, 50g cỏ mực, 40g vôi bột và 30g binh lang (hạt cau già). Đem các dược phơi khô hoàn toàn, tán thành bột mịn và rây mịn, rồi phủ một lớp bạc mỏng lên vết thương và rắc bột vào. Bột thuốc có tác dụng làm khô vết thương, giảm ngứa, hút mủ và giúp vết thương nhanh lên da non.

Giúp phục hồi sức khỏe cho phụ nữ sau sinh, cải thiện tiêu hóa

Lấy lá thành ngạnh và lá vối mỗi loại 15g, đem rửa sạch và 15 phút với 1 lít nước sôi uống hàng ngày.

Hỗ trợ điều trị teo não – Cây thành ngạnh có tác dụng gì?

Lấy 10g thành ngạnh, 5g thông đất đem rửa sạch nấu với 1 lít nước uống trong ngày. Kiên trì sử dụng ngày 1 lần, uống liên tục kéo dài 3 tháng để đạt hiệu quả đáng kể.

Chữa bí tiểu – Cây thành ngạnh có tác dụng gì?

Lấy 20g lá thành ngạnh và 10g thân rễ mía dò, đem các dược liệu băm nhỏ rồi sắc với 400ml nước đến khi nước cô cạn lại còn 100ml. Ngày uống 2 lần, mỗi lần uống 50ml và uống đến khi tiểu tiện thông.

Chữa táo bón, điều hòa kinh nguyệt

Lấy một ít thành ngạnh tươi hoặc khô rửa sạch và sắc với 2 bát nước hoặc có thể dùng lá non của cây thành ngạnh hãm với nước nóng uống hàng ngày.

Chữa chân tay mỏi, cảm gây sốt cao

Lấy thành ngạnh và thanh hao hoa vàng mỗi loại dược liệu 15g, đem rửa sạch rồi sắc với 500ml nước đến khi nước sắc lại còn 250ml . Chia làm 2 lần uống trong ngày, nên dùng khi thuốc còn nóng, có thể ăn cháo tía tô để giải cảm.

Lưu ý khi sử dụng thành ngạnh

• Dược liệu thành ngạnh có tác dụng chống đông máu và hạ huyết áp nên tránh sử dụng với các loại thuốc điều trị chống đông máu, aspirin, cao huyết áp,…
• Dược liệu thành ngạnh có thể gây hại cho phụ nữ mang thai và cho con bú, vì vậy hãy cẩn thận trước khi áp dụng.
• Cần tham khảo ý kiến bác sĩ, thầy thuốc để sử dụng dược liệu an toàn và hiệu quả.
• Phải ngưng sử dụng thành ngạnh ngày nếu trong quá trình sử có những biểu hiện bất thường và thông báo cho bác sĩ.
• Dược liệu có thể tương tác với một số loại dược liệu, thuốc hoặc thực phẩm chức năng mà bạn đang dùng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, lương y trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nam nào.