Phan tả diệp có tác dụng gì?

Phan tả diệp là vị thuốc được biết đến khá rộng rãi không chỉ trong y học cổ truyền mà trong cả y học hiện đại. Đây là loại dược liệu có khả năng giúp nhuận tràng khá đặc biệt, từ đó giúp giảm cân, giữ dáng vô cùng hiệu quả. Bên cạnh đó, phan tả diệp còn được sử dụng khá phổ biến trong điều trị viêm túi mật, xuất huyết đường tiêu hóa, tắt ruột, viêm tụy cấp, táo bón, sỏi túi mật,… Tuy nó được phổ biến như thế nnhưng vẫn có nhiều người không biết cây phan tả diệp có tác dụng gì? Lá tả diệp trị bệnh gì? Bài viết sau đây sẽ giải đáp tất tần tật mọi thắc mắc cho mọi người nhé.

Phan tả diệp là cây gì?

Phan tả diệp thuộc họ đậu, có tên khoa học là Senna acutifolia (Del.) (phan tả diệp lá nhọn), Senna angustifolia Mill. (phan tả diệp lá hẹp). Cây phan tả diệp còn được gọi với nhiều tên gọi khác như hiệp diệp, tiêm diệp, dương tả diệp,…

Hình ảnh phan tả diệp

Phan Tả diệp là loại cây bụi cao từ 50-100 cm. Thân cây khá nhỏ, chia thành nhiều cành lá nhỏ, có màu nâu sẫm. Cây này có các lá kép hình lông chim nhẵn, mọc xen kẽ, có tối đa 10-16 lá chét, cuống lá ngắn.

Đối với cây phan tả diệp lá nhọn là loại lá kép mọc so le nhau, có hình mác hoặc hình trứng, loại cây này có 4-5 cặp lá nhỏ và dài từ 2-4cm. Còn đối với cây phan tả diệp lá hẹp, lá hơi cong, có hình bầu dục, mũi lá ngắn hoặc lồi ra, loại cây này có từ 5-8 cặp lá nhỏ với chiều dài từ 3-5 cm.

Hoa phan tả diệp mọc thành cụm, cánh hoa có màu vàng gồm 6 – 14 hoa nhỏ

Quả thuộc loại đậu có dạng dẹt, hơi cong, có hình trứng, dài từ 4-6cm. Bên trong quả có chứa 6 đến 8 hạt, hạt có hình trứng dẹt, có màu lục nâu.

Lá sau khi hái về được phơi hoặc sấy khô ở nhiệt độ 40 – 50 độ C. Dược liệu sau khi sơ chế xong, dược liệu được niêm phong, bảo quản, đặt ở nơi thoáng mát. Dùng dần sau khi lau khô.

Khu vực phân bố

Tại Việt Nam, cây được trồng và chăm sóc ở Ninh Thuận, Phú Yên, Hà Nội và Sapa

Ngoài ra, cây phan tả diệp còn được trồng hoặc mọc hoang ở các nước nhiệt đới như ở phía Nam và phía Tây Bắc Ấn Độ, châu Phi, vùng .

Thu hái, chế biến

Người ta thường dùng lá và thân cây tả diệp để chữa bệnh. Phần lá cây thường được thu hoạch vào mùa hè vì đây là thời điểm lá đẹp nhất, lá căng bóng và mượt. Dược liệu sau khi thu hoạch về sẽ được phơi dưới nắng nhẹ, đảo cho dược liệu khô đều đến khi lá chuyển sang màu khô thì có thể cất trữ bảo quản dùng dần.

Thành phần hóa học – Phan tả diệp có tác dụng gì?

Những thành phần trong phan tả diệpcó chứa các hợp chất anthraglycoside, cụ thể là sennoside A, B, C, D, G và aloe-emodin dianthron glycoside. Trong đó sennoside A, B, C và D là những chất chính. Những anthranoid xuất hiện ở dạng tự do và trong đó, rhein, chrysophanol và aloe-emodin là những chất chính.

Bên cạnh đó, dược liệu còn chứa các dẫn xuất flavonoid. Thường là nhựa thông, isorhamnetin, kaempferol. Theo thí nghiệm trên chuột các dẫn chất này từ dược liệu có tác dụng diệt khuẩn, ức chế hoạt động của nhiều loại vi, ức chế một số loại nấm gây bệnh về da, cầm máu, tăng lượng tiểu cầu, rút ngắn thời gian đông máu.

Tác dụng dược lý

Trong đông y lá phan tả diệp trị bệnh gì?

Trong đông y, dược liệu phan tả diệp có vị ngọt, đắng, có tính hàn nên được quy vào kinh đại tràng có tác dụng chữa đầy bụng, khó tiêu, lọc máu, hạ men gan, giải độc gan, giúp nhuận tràng, điều trị táo bón, hỗ trợ điều trị ung thư gan, xơ gan,…

Trong y học hiện đại cây phan tả diệp có tác dụng gì?

Thảo dược phan tả diệp có tác dụng giúp nhuận tràng nhưng tùy thuộc vào liều lượng sử dụng thuốc. Sau 5 – 7 giờ sử dụng thuốc, phân sẽ mềm và dễ đào thải hơn hoặc có tác dụng tẩy mạnh có triệu chứng phân lỏng kèm đau bụng.

Trong trường hợp người dùng sử dụng ở liều lượng cao sau 3 – 4 giờ sẽ bị đau bụng dữ dội kèm nôn mửa. Từ khi sử dụng dược liệu, tác dụng tẩy có thể kéo dài 1 – 2 ngày và sau đó bệnh nhân không còn bị táo bón lại.

Qua nghiên cứu khúc ruột cô lập và chụp Xquang, tác dụng của dược liệu phan tả diệp được thí nghiệm trên mèo cho thấy:

• Các hoạt động của dạ dày ít thay đổi.
• Dược liệu phan tả diệp không có tác dụng và không ảnh hưởng đến ruột non. Mà chỉ có tác dụng đối với ruột già. Điều này xuất hiện dường như là do tăng nhu động ruột già và hoạt động chống nhu động bình thường khi sử dụng thuốc gây tê. Ngay cả sau khi loại bỏ khả năng kích thích của hệ thần kinh trung ương, tức là loại bỏ tủy sống ở vùng hông và lưng thì tác dụng tẩy vẫn tồn tại. Việc sử dụng thuốc có tác tẩy sau 1-5 giờ. Trong trường hợp sử dụng liều cao, thuốc có thể tác động lên cơ trơn tử cung và bàng quang. Vì vậy, những người bị viêm tử cung, viêm bàng quang hoặc đang mang thai nên thận trọng khi dùng dược liệu phan tả diệp.
• Thành phần Antraglucozit trong phan tả diệp có khả năng bài tiết qua tuyến sữa con bú mẹ dẫn đến trẻ đi phân lỏng và bài tiết qua nước tiểu. Tùy thuộc vào loại phan tả diệp mà một số người dùng sẽ cảm thấy đau bụng dữ dội. Theo một số nhà nghiên cứu, nguyên nhân gây ra những cơn đau bụng dữ dội có thể là do một loại chất men. Ngâm dược liệu với 4 phần rượu 95 độ trong 1 ngày có tác dụng giảm đau bụng dữ dội và tác dụng tẩy cũng giảm đi.

Phan tả diệp có tác dụng gì?

• Hỗ trợ điều trị táo bón
• Hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa
• Phục hồi chức năng ruột nhanh sau phẫu thuật
• Chữa xuất huyết tiêu hóa
• Viên tụy cấp
• Viêm túi mật
• Chữa sỏi túi mật
• Chữa tắc ruột
• Chữa béo phì
• Hỗ trợ giảm cân
• Hỗ trợ cầm máu
• Hỗ trợ giải độc gan
• Chữ mụn nhọt
• Giúp thanh nhiệt
• …

Những bài thuốc chữa bệnh từ phan tả diệp

Chữa táo bón, phân cứng do ruột khô

Lấy 10g phan tả diệp, 6g cam thảo, 12g nhân trần, 16 – 20g quyết minh tử. Đem tất cả các dược liệu rửa sạch rồi sắc với 600ml nước lọc, gạn lấy phần nước thuốc như trà, ngày uống 1 thang.

Giúp giảm cân – Phan tả diệp có tác dụng gì?

Mỗi ngày dùng 4 – 5 lá phan tả diệp khô đem nấu như nước trà có tác dụng giả cân rất hiệu quả. Vì dược liệu phan tả diệp có tính tẩy mạnh nên có khả năng tẩy được mỡ thừa ra ngoài. Do vậy, chúng được người có mỡ bụng, người bị béo phì thường sử dụng để thải mỡ.

Chữa đầy bụng, rối loạn tiêu hóa

Lấy 2g phan tả diệp, 3g đại hoàng, 3g bình lang và 10g sơn trà. Đem tất cả dược liệu trên rửa sạch, sắc với 500ml nước trong vòng 5 phút, gạn lấy nước uống hàng ngày.

Chữa mụn nhọt, giúp thanh nhiệt

Lấy 12g phan tả diệp hãm với nước sôi, để nguội, uống hết 1 lần và ngày uống 2 thang.

Hỗ trợ cầm máu – Phan tả diệp có tác dụng gì?

Khi cơ thể bị thương chảy máu không ngừng thì ta lấy khoảng 2g lá phan tả diệp tươi rồi đắp lên vết thương. Ngày làm 3 lần sẽ giúp là tăng fibrinogen và tiểu cầu, do đó sẽ giúp rút ngắn thời gian đông máu.

Hỗ trợ giải độc gan

Lấy phan tả diệp và cà gai leo với liệu lượng vừa đủ sắc với khoảng 2 lít nước, uống hàng ngày thay nước lọc sẽ giúp lọc máu và thải độc gan rất tốt. Cũng nhờ đó mà các bệnh sốt do nhiễm trùng, nhiễm khuẩn được chữa khỏi.

Lưu ý khi dùng phan tả diệp

• Phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú chỉ nên theo khuyến cáo của bác sĩ.
• Không sử dụng phan tả diệp khi đang dùng bất kỳ loại thuốc nào khác.
• Người có dị ứng với bất kỳ chất nào trong phan tả diệp, các loại thảo mộc khác hoặc các loại thuốc khác.
• Người bị bệnh tật, rối loạn hoặc tình trạng khác như phân lỏng, tiêu chảy, mất nước, viêm loét dạ dày, sa hậu môn, bệnh trĩ, viêm ruột thừa,… Nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi dùng nhé.