Nhân trần có tác dụng gì?

Dược liệu nhân trần được xem là có nhiều lợi ích cho sức khỏe giúp cải thiện tình trạng chán ăn, mệt mỏi, đồng thời giúp điều trị nhuận gan, cảm nắng. Vậy cây nhân trần là gì? Nhân trần có tác dụng gì và uống nước nhân trần có tác dụng gì? Để hiểu rõ hơn về dược liệu nhân trần hãy cùng gia công thực phẩm chức năng Life Gift Việt Nam tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Cây nhân trần là cây gì?

Trước khi tìm hiểu cây nhân trần chữa bệnh gì thì ta hãy cùng tìm hiểu về những đặc điểm của cây nhân trần nhé.

Cây nhân trần thuộc họ mã đê, có tên khoa học là Adenosma glutinosum. Cây nhân trần còn có nhiều tên gọi khác như cây chè cát, chè nội, tuyến hương lam, hoắc hương núi,…

Hình ảnh cây nhân trần

Cây nhân trần là một loại thảo mộc lâu năm, cây thường cao từ 0,5 đến 1m. Thân tròn cứng, phủ đầy lông, toàn thân và lá có mùi thơm dễ chịu.

Lá mọc đối xứng nhau, đầu lá hình bầu dục. Hai mặt lá có lông, có gân, có răng cưa đều ở mép, lá dài 4 – 6cm, rộng 2 – 3cm và có cuống dài 0,5 – 1,2cm.

Hoa sẽ mọc ở kẽ lá hoặc đầu cành và mọc thành chùm. Hoa màu xanh tím, toàn bộ giống như cái chuông, có lông, có thùy trong hẹp và thùy bên ngoài có hình mác rộng và dài.

Quả trần hay còn gọi là quả nang có hình trứng, bên trong quả có chứa các hạt nhỏ màu vàng.

Cây nhân trần có mấy loại?

Cây nhân trần có nhiều loại cây khác nhau, mỗi loại đều có những đặc điểm và công dụng riêng. Tuy nhiên, tất cả các loại đều tốt cho sức khỏe và có giá trị y học. Hiện nay, nhân trần có các loại phổ biến được sử dụng rộng rãi trong y học:

• Nhân trần cái: Hay còn gọi là Hoắc hương núi, thuộc họ mõm chó và có tên khoa học Adesnosma caeruleum R. Br. Loài cây này có đặc tính kháng viêm tốt và có tác dụng tăng tiết mật.
• Nhân trần bồ bồ: Ở một số vùng nó còn được gọi là cây bồ bồ hoặc cây nhân trần đực. Thuộc họ Scrophulariaceae có tên khoa học là Adesnosma capatum Benth. Cây nhân trần bồ bồ có tác dụng tương đương nhân trần cái nhưng về tác dụng tăng tiết mật thì không bằng nhân trần cái.
• Nhân trần cao: Hay còn gọi là nhân trần Trung Quốc, là loài cây này thuộc họ cúc và có tên khoa học là Artemisia capillaris Thunb. Với loại nhân trần cao có tác dụng giúp hạ sốt, kháng khuẩn và giúp tiêu diệt vi khuẩn trên da.

Khu vực phân bố

Đây là loại thảo dược mọc tự nhiên, phân bố chủ yếu ở các nước có khí hậu nhiệt đới và một số đảo lớn ở Châu Á.

Trên thế giới, cây nhân trần là loại cây ưa ẩm, chúng thích sống ở những nơi ẩm ướt nên thường xuất hiện ở những vùng rừng thưa có độ cao trên 500. Mọi người có thể tìm thấy loại cây này ở Trung Quốc tại các tỉnh Hải Nam, Phúc Kiến, Giang Tây hoặc Vân Nam của Trung Quốc. Ngoài ra, ở Thái Lan, Lào, Ấn Độ và các nước khác cũng đã bắt gặp trở lại loại dược liệu này.

Ở nước ta, cây nhân trần thường mọc hoang ở những bãi đất trống, vùng đồi núi hoặc bờ ruộng. Sau khi biết công dụng của cây nhân trần giúp thanh nhiệt, giải độc thì người ta đã bắt đầu dùng hạt của nó để trồng cây. Do đó, mọi người có thể tìm thấy cây nhân trần ở bất cứ đâu ở nước ta, tuy nhiên chúng tập trung khá nhiều ở các tỉnh phía Bắc.

Tại Đà Nẵng, cây nhân trần mọc rải rác trong các khu rừng keo lai ở Phú Hòa. Một số kết quả điều tra cho thấy chúng còn mọc nhiều ở các khu vực lân cận.

Thu hái, chế biến

Dược liệu thường được thu hái khi nở hoa từ tháng 5 đến tháng 7. Sau khi thu hoạch, chúng được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời hoặc sấy khô và được bảo quản ở nơi khô ráo.

Toàn bộ cây đều được sử dụng làm thuốc chữa bệnh trừ rễ. Dược liệu mỗi lần sử dụng đem rửa sạch cắt thành từng khúc nhỏ khoảng 6cm, đem sao vàng hoặc phơi khô.

Thành phần hóa học

Các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, trong cây nhân trần có chứa các thành phần hóa học có lợi cho sức. Một số thành phần hóa học như flavonoid, coumarin, saponin, acid thơm và tinh dầu.

Tinh dầu của cây thuốc nam chứa khoảng 1%, bao gồm limonene, pinene, anethole, acetaminophen,… Một số nghiên cứu khác đã chiết xuất được một loại peroxide momo terpenoid tách từ thân cây, …

Tác dụng dược lý

Trong đông y nhân trần có tác dụng gì?

Y học cổ truyền dược liệu nhân trần có vị đắng, hơi cay, có tính ấm nên được quy vào 4 kinh can, đởm, vị và tỳ. Dược liệu nhân trần có tác dụng bổ khí, điều kinh, thanh nhiệt, cầm máu, lợi tiểu, làm ra mồ hôi, viêm dạ dày, viêm gan gây vàng da,…

Ngoài ra, theo một số tài liệu y học cổ truyền ghi chép lại cho thấy, dược liệu nhân trần còn được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh đau nhức xương khớp, bại liệt ở trẻ và viêm da có mủ. Bởi dược liệu có tính ấm và có tác dụng thanh nhiệt, giải độc cực tốt sẽ giúp thúc đẩy tuần hoàn máu hiệu quả.

Trong y học hiện đại nhân trần có tác dụng gì?

Tác dụng của cây nhân trần là gì?

• Có tác dụng bảo vệ gan, hỗ trợ phòng và điều trị các bệnh về gan như, viêm gan, gan nhiễm mỡ.
• Có khả năng thúc đẩy tăng tiết mật và bài tiết dịch mật, hỗ trợ hoạt động hiệu quả của hệ tiêu hóa.
• Giúp thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, giảm đau, điều hòa huyết áp,…
• Giúp ức chế sự hình thành và phát triển của một số loại nấm, Ecoli, vi khuẩn tụ cầu vàng, mủ xanh, viêm phổi thương hàn, phó thương hàn, song cầu vi khuẩn gây viêm màng não,…
• Giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng, ngăn ngừa các yếu tố gây bệnh và giúp cơ thể khỏe mạnh.
• Ngoài ra, cây nhân trần còn được biết đến với khả năng ngăn ngừa và ức chế tế bào ung thư, giúp ngăn ngừa và hạn chế bệnh ung thư.

Nhân trần có tác dụng gì?

• Viêm gan cấp tính
• Giun chui ống mật
• Chữa cholesterol cao
• Lợi tiểu
• Nấm ngoài da
• Điều hòa kinh nguyệt
• Hen suyễn
• Kém ăn, đầy bụng, khó tiêu
• Viêm gan do virus
• Hạ sốt, ra mồ hôi
• Viêm túi mật
• Vàng da ở trẻ sơ sinh
• Mỡ máu cao
• Nhức đầu, sốt, say nắng, hạ sốt, làm ra mồ hôi
• Máu khó đông
• Đau mắt đỏ
• Mất ngủ kinh niên
• …

Những bài thuốc chữa bệnh từ nhân trần

Giúp giảm mỡ máu

Người cao tuổi thường bị rối loạn mỡ máu. Có nhiều bài thuốc dân gian chữa bệnh mỡ máu, trong đó bài thuốc chữa bệnh mỡ máu bằng nhân trần được nhiều người áp dụng.

Để thực hiện bài thuốc này, ta chỉ cần sử dụng dược liệu khô, mỗi ngày khoảng 50 gam nhân trần khô. Hãm thành trà thay nước uống, bạn nên uống ít nhất 3 lần / ngày. Kiên trì uống trong 2 tháng, khi kiểm tra lại lipid máu, bạn sẽ nhận được kết quả đáng kinh ngạc.

Chữa máu khó đông

Đối với người có vết thương lâu cầm máu thì ta có thể dùng lá nhân trần tươi ngâm với nước muối loãng khoảng 15 phút. Sau đó đem giã nát rồi đắp trực tiếp lên vết thương sẽ giúp cầm máu nhanh chóng, giảm đau và giảm sưng.

Chữa viêm gan cấp

Lấy 100g nhân trần khô, 50g bồ công anh và 30g đường trắng. Đem nhân trần và bồ công anh rửa qua nước và sắc với 1,5 lít nước và đường. Khi nước sôi, để nhỏ lửa và tiếp tục đun trong vòng 15 phút thi ngưng, để nguội uống thay nước hàng ngày.

Điều hòa kinh nguyệt

Lấy nhân trần và ích mẫu mỗi loại 12g; Lá đuôi lươn và bạch đồng nữ mỗi loại 10g, 8g rễ gắm và 6g nghệ đen đem nấu thành cao lỏng hoặc sắc uống.

Chữa viêm gan do virus

Lấy nhân trần và lá vọng cách mỗi loại 16g, lá cối xay và quả dành dành mỗi loại 12g và 8g nghệ tươi. Hoặc nếu tình trạng bệnh nặng hơn thì nhân trần, nghệ vàng và vỏ núc nác mỗi loại 3g, dành dành, nhọ nồi, sài hồ nam và phác hậu nam mỗi loại 2g và 4g rau má. Đem nhân trần, sài hồ, vỏ núc nác, rau má và nhọ nồi nấu thành cao lỏng, còn các dược liệu khác đem phơi khô rồi tán thành bột mịn. Sau trộn đều với cao làm thành viên hoàn, ngày uống 2 lần, mỗi lần uống 5g.

Uống nước nhân trần có tốt không?

Khi cơ thể uống nhiều rượu, bia hàng ngày sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và làm suy giảm chức năng của gan thận. Vì vậy uống một chai nước nhân trần sẽ giúp giảm thiểu tác hại của rượu bia đối với gan.

Nếu người mắc bệnh viêm gan có biểu hiện sốt, vàng da, đầu nhiều mồ hôi, đầy bụng,… Dùng nhân trần, đại hoàng và chi tử sắc uống ngày 3 lần.

Uống nước nhân trần có sao không? Người ta thường sử dụng dược liệu nhân trần để chữa viêm túi mật hiệu quả bằng cách dùng nhân trần sắc với nghệ vàng và bồ công anh uống mỗi ngày.

Say nắng, sốt, đau đầu: Dùng nhân trần và hành tăm đem sắc kỹ để nguội uống trong ngày.

Khi mắt đau, sưng, đỏ: Lấy dược liệu nhân trần và cây mã đề mỗi loại một nắm đem sắc uống. Đây là một phương pháp hữu hiệu thường được áp dụng nhiều trong dân gian.

Dùng nhân trần, bông mã đề và cây bán biên liên đã phơi hoặc sấy khô đem tán nhỏ, hãm 50g với nước sôi uống thay trà mỗi ngày.

Mặc dù nước nhân trần được chứng minh là rất tốt nhưng không nên sử dụng hàng ngày mà đặc biệt là vào ban đêm vì nó gây tiểu đêm nhiều lần ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe.

Trước khi sử dụng cần dùng nước sạch sắc uống sôi hoặc pha như trà, uống hai ngày một lần vào buổi sáng hoặc trưa. Và bạn cũng cần lưu ý rằng người lớn sử dụng khoảng 500 ml mỗi ngày

Những lưu ý khi dùng nhân trần

Để điều trị bệnh từ nhân trần hiệu quả, bạn cần lưu ý những điểm sau:

• Nhiều người có thói quen sắc nhân trần và cam thảo với nhau. Đây là một cách làm hoàn toàn sai lầm vì nhân trần là dược liệu có tính ấm, vị cay, là dược liệu bổ khí chữa tỳ vị hư hàn. Do đó, hai loại thuốc này có tác dụng trái ngược nhau. Vì vậy, chúng ta không nên kết hợp với nhau.
• Phụ nữ có thai không được bác sĩ chỉ định tuyệt đối không được sử dụng nhân trần. Do hoạt chất trong nhân trần có tác dụng xuất tiết các tuyến trên cơ thể nên sản phụ sử dụng sẽ gây ra tình trạng mất sữa sau sinh.
• Không nên sử dụng thuốc trong thời gian dài mà không có chỉ định của bác sĩ. Tuy có tác dụng thanh nhiệt, giải độc rất tuyệt vời nhưng nếu gan không có bệnh lý gì thì không nên dùng thuốc quá lâu, nếu không sẽ dễ gây tổn thương đến gan.