Hạt cau hay còn được gọi là binh lang là vị thuốc được sử dụng phổ biến trong nhân dân. Vị thuốc này có tác dụng đặc biệt chữa các chứng bệnh về đường tiêu hóa như bụng đầy trướng, ăn không tiêu, tiêu chảy, táo bón, nhiễm giun sán rất hiệu quả. Tuy nhiên không phải ai cung biết về tác dụng của hạt cau, vậy hạt cau là gì? Hạt cau có tác dụng gì? Hạt cau chữa bệnh gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn về hạt cau qua bài viết sau đây.
Hạt binh lang là gì?
Cau thuộc họ cau dừa Palmae/Arecaceae, tên dược liệu là Semen Arecae và có tên khoa học là Areca Catechu. Ngoài ra, cau còn được gọi với nhiều tên gọi khác như binh lang, tân lang, đại phúc tử,…
Hình ảnh hạt cau
Cây cau là loại cây to có thân mọc thẳng cao khoảng 15-20m, đường kính từ 10-15cm. Thân có hình trụ rỗng có nhiều đốt vòng là vết tích của những tàu lá rụng, phía trên ngọn chỉ còn lại một chùm lá to rộng, phần gốc cây hơi phình to, có nhiều rễ nổi trên mặt đất.
Lá có dạng lông chim, hình lược dừa, có bẹ to mang 2 dãy lá chét xếp đều đặn. Mo cau rụng sớm, bên trong chứa một cụm hoa, trong cụm hoa có hoa đực ở trên và hoa cái ở dưới. Hoa đực nhỏ có màu trắng, thơm, gồm 3 cánh hoa trắng, 3 lá đài màu lục và 6 nhị. Hoa cái lớn, bao hoa không phân hóa, noãn sào thượng 3 ô.
Quả hạch hình trứng có kích thước bằng quả trứng, quả bì có sợi, vỏ ngoài mỏng, nhẵn bóng, quả cau khi chín có màu vàng đỏ, vỏ quả giữa cứng và nhiều xơ. Hạt có nội nhũ xếp cuốn, màu nâu nhạt, hơi hình nón cụt, tròn ở đầu, hơi lõm ở đáy, vị chát. Cây cau thường ra hoa vào tháng 5 và mùa quả vào tháng 10 hàng năm.
Khu vực phân bố
Cây cau là cây quen thuộc và được trồng lâu đời ở nước ta. Ở nước ta, cau được trồng khắp nơi, nhất là vùng đồng bằng và vùng trung du như Tiền Giang, Cần Thơ, Bến Tre, Quảng Ninh, Thái Bình, Hải Phòng, Hà Nam,… Cau có 2 loại giống là cau vườn (gia binh lang) với hạt to, hình nón cụt và cau rừng (sơn binh lang), hạt chắc, nhỏ, nhọn.
Thu hái, chế biến
Quả cau được thu hoạch vào khoảng tháng 9 – 12, chỉ thu hoạch những quả thật già, có kích thước lớn, màu xanh đậm, hạt cứng và đã chuyển sang màu nâu nhạt.
Quả cau sau khi thu hoạch về, đem róc bỏ vỏ ngoài và vỏ già, lấy nguyên hạt bên trong đem phơi hoặc sấy cho thật khô. Hoặc ta có thể áp dụng các cách bào chế sau đây:
- Hạt cau già sau khi đã được phơi khô hoàn toàn, khi cần sử dụng thì đem hạt cau khô ngâm nước 2 – 3 ngày cho mềm. Mỗi ngày thay nước một lần, không nên ngâm vào dụng cụ bằng sắt vì trong hạt cau có chứa tannin, sau đó vớt ra để ráo nước, cắt mỏng rồi đem phơi hoặc sấy khô.
- Hoặc lấy hạt cau khô đã cắt lát, cho vào nồi, sao trên lửa nhẹ cho đến khi dược liệu chuyển màu thì lấy ra để nguội.
- Hoặc lấy hạt cau đã chọn lọc đem đập vụn như hạt đậu.
- Hoặc lấy binh lang đã cắt lát, đem sao trên lửa lớn cho đến khi dược liệu có màu vàng cháy, phun sơ qua với ít nước và lấy ra hong khô.
Vị thuốc sau khi bào chế có dạng hình trứng, hơi rộng ở dưới, lõm ở giữa, đáy phẳng. Mặt ngoài nâu đỏ nhạt hoặc màu vàng nâu nhạt còn bên trong có các vân màu nâu và trắng xem kẽ nhau, phôi nhỏ nằm ở đáy hạt. Hạt khi khô, chắc, mặt ngoài không nhăn nheo, không mọt là loại tốt còn loại hạt nhẹ, xốp, ở giữa có lỗ rỗng là lạo kém chất lượng.
Thành phần hóa học
Trong binh lang có thành phần chính là tannin, tuy nhiên trong hạt cau non chiếm khoảng 70% nhưng khi chín thì chỉ còn 15 – 20%.
Ngoài ra, binh lang còn chứa các thành phần khác như tinh dầu gôm, tinh dầu dễ bay hơi, Arecolin, Arecain, Guraxin, Axit galic, muối vô cơ, Olein, Sacaroza, Galactan, Myristin,…
Tác dụng dược lý – Hạt cau có tác dụng gì?
Trong đông y hạt cau có tác dụng gì?
Theo đông y, hạt cau có vị chát, đắng, cay, tính ôn nên được quy vào 2 kinh vị và đại trường. Vị thuốc binh lang có tác dụng chữa nhiễm trùng đường ruột, đầy bụng, khó tiêu, tiêu hóa kém, nhiễm giun sán, thủy thũng, ống chân sưng đau, tiêu chảy, tiểu tiện khó,…
Trong y học hiện đại hạt cau có tác dụng gì?
Hỗ trợ điều trị sâu răng, kháng khuẩn:
Nghiên cứu đã chứng minh rằng các thành phần trong dược liệu binh lang giúp ức chế vi khuẩn có hại cho răng miệng. Vì vậy, vị thuốc này rất hiệu quả trong việc điều trị và ngăn ngừa sâu răng. Ngoài ra, việc sử dụng rượu binh lang, nước sắ binh lang cũng giúp răng chắc khỏe hơn mỗi ngày. Ngoài ra, hạt cau khô và tươi đều có công dụng ức chế nấm và virus gây các bệnh ngoài da.
Kích thích tăng tiết nước bọt:
Chiết xuất từ các thành phần trong hạt cau cũng đã được chứng minh là có tác dụng kích thích tiết nước bọt. Vì vậy, dược liệu này được sử dụng trong các bài thuốc để làm giảm các triệu chứng khô miệng ở bệnh nhân đái tháo đường.
Cải thiện hoạt động của não bộ: – Hạt cau có tác dụng gì?
Một trong những công dụng của vị thuốc binh lang là cải thiện các tế bào thần kinh. Dược liệu đã và đang được sử dụng để điều trị các bệnh rối loạn liên quan đến rối loạn thần kinh và tâm thần phân liệt.
Tác dụng kiểm soát đường huyết:
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hạt cau có chứa hoạt chất arecoline – Một thành phần có khả năng kiểm soát lượng đường trong máu rất hiệu quả. Do đó, các bài thuốc và món ăn từ hạt cau có thể hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường rất hiệu quả.
Đối với hệ thần kinh:
Arecoline có tác dụng như một hệ thần kinh phó giao cảm, kích thích các thụ thể cholinergic làm tăng trương lực của cơ trơn dạ dày, tăng nhu động ruột và gây tiêu chảy, vì vậy xổ sán mà không cần thuốc tẩy. Ngoài ra, nó còn làm giảm huyết áp, chậm nhịp tim, tăng tiết nước bọt và đổ mồ hôi. Thuốc nhỏ mắt làm từ binh lang làm nhỏ đồng tử, tăng sức co thắt của túi mật và cơ trơn tử cung.
Xổ sán (taeniasis):
Dược liệu binh lang có tác dụng đối với sán lợn tốt hơn sán bò, làm tê liệt dây thần kinh của sán kết hợp với hạt bí đỏ giúp nâng cao hiệu quả xổ sán. Đối với giun kim, dược liệu cũng có tác dụng nhất định, sau khi sử dụng dung dịch binh lang 20 phút sẽ làm các con sán bị tê liệt và không bám vào thành ruột được.
Những bài thuốc chữa bệnh từ binh lang
Chữa ợ hơi, ợ chua
Lấy 12g binh lang và 6g trần bì đem tán thành bột mịn, trộn đều với mật rồi vo thành viên hoàn, mỗi ngày nên sử dụng lượng vừa đủ để ăn, cho đến khi tình trạng ợ hơi, ợ chua giảm.
Chữa viêm ruột gây táo bón
Lấy 12g hạt cau khô, 12g hoàng bá, 12g đại hoàng, 12g hương phụ, 8g trần bì, 8g thanh bì, 8g chỉ xác, 8g tam lăng, 4g ngô thù và 4g mộc hương. Đem các dược liệu sắc lấy nước uống hết trong ngày, kết hợp với chế độ ăn uống khoa học để tình trạng bệnh được cải thiện nhanh chóng.
Điều trị sán – Hạt cau có tác dụng gì?
Lấy 30g binh lang sắc lấy nước và 30g nam tử quả tán thành bột mịn, trộn đều uống.
Hoặc lấy 1000g sơn tra tươi đem bỏ nhân, rửa sạch và ăn từ 3 giờ chiều đến 10 giờ tối và cần nhịn ăn buổi tối. Sáng hôm sau thì lấy 60g hạt cau sắc lấy 1 chén nước nhỏ, uống và nằm nghỉ. Khi buồn đi vệ sinh thì nên nhịn 15 phút, sau đó ngâm giang môn trong chậu nước ấm để sán ra hết.
Chữa nôn mửa, đầy bụng, ăn không tiêu, táo bón kèm tiêu chảy
Lấy 15g hạt cau sắc lấy nước, sau đó lọc lấy nước bỏ bã nẫu với 50g gạo tẻ và nấu thành cháo, nên ăn khi cháo còn nóng, ăn trong vòng vài ngày sẽ thấy tình trạng bệnh được thuyên giảm.
Kích thích tiêu hóa – Hạt cau có tác dụng gì?
Lấy 5g hạt cau, 5g nhân trần, 4g mộc hương, 3g tạo giác và 3g hắc sửu, đem toàn bộ dược liệu nghiền thành bột mịn, rồi vo thành viên hoàn. Người bệnh sử dụng mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 10 viên, áp dụng liên tục 7 ngày để giảm cảm giác khó chịu khi bị kích thích tiêu hóa.
Chữa đau đầu, buồn nôn, tăng nhãn áp
Lấy 20g hạt cau, 60g gạo tẻ, 15g quyết minh tử, 12g trạch tả, 10g kỷ tử và 9g ngũ vị tử. đem các dược liệu sắc lấy nước bỏ bã, cho gạo vào nấu thành cháo, sau đó chia ra làm nhiều lần ăn trong ngày.
Những lưu ý khi sử dụng hạt cau
- Binh lang kỵ lửa nên không sao chín vì có thể làm giảm dược tính của dược liệu.
- Không dùng binh lang cho trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, đang cho con bú và trong các trường hợp không có tích trệ, sa dạ dày, thoát vị cơ quan tiêu hóa.
- Cần phân biệt hạt cau với vỏ quả cau khô (hay còn được gọi là phúc đại bì).
Mình cần tư vấn