Câu kỷ tử có công dụng gì và những bài thuốc từ câu kỷ tử

Câu kỷ tử từ xưa được xem là vị thuốc có công dụng bồi bổ sức khỏe, làm sáng mắt, tăng cường chức năng thận. Vậy câu kỷ tử được sử dụng như thế nào để đạt được hiệu quả như mong muốn, các bạn hãy cùng Life Gift Việt Nam tìm hiểu chi tiết hơn về loài cây này nhé!

Mô tả đặc điểm câu kỷ tử

Câu kỷ tử là gì?

Cây câu kỷ tử còn có tên khoa học  là Lycium sinense Mill. Cây có nhiều tên gọi khác nhau như địa tử cốt, kỷ tử, câu khởi, khủ khởi, khởi tử. Đây được xem là loài thuốc quý với chiều cao trung bình từ 0,5 – 1,5m cây mọc đứng và phân thành nhiều nhánh.

Cây mọc thành bụi sum suê, có cành cứng và đôi khi có gai ngắn ở kẽ lá. Lá có hình mũi mác, mọc đơn mặt trên có màu xanh lục sẫm bóng, mặt dưới lá nhạt, lọc so le hoặc tụ tập 4 – 5 lá, cuống lá ngắn.

Hoa nhỏ và mọc đơn độc ở kẽ lá hoặc có một số hoa mọc tụ lại, cánh hoa có màu tím đỏ. Quả mọng có hình trứng dài 0,5 – 2cm, đường kính 4 -6mm. Khi chín quả có màu đỏ sẫm hoặc màu vàng đỏ, quả mọng, thịt mềm, bên trong nhiều hạt thân dẹt có màu nâu sẫm và có chiều dài 2,25mm.

Cây thường cho hoa vào tháng 6 – 9 và cho quả vào tháng 7 – 10 thường rất sai.

Khu vực phân bố, thu hái và chế biến câu kỷ tử

Phân bố

Là loài cây với sức sống khỏe mạnh, có thể sống được với thời tiết khí hậu lạnh khô. Loài dược liệu này phát triển mạnh mẽ ở một số tỉnh của Trung Quốc như Tân Cương, Ninh Hạ, Cam Túc, Vân Nam,… Sau đó chúng được di thực đến một số tỉnh phía Bắc Trung Quốc.

Trước đây, ở nước ta câu kỷ tử rất hiếm nên không phải ai cũng có thể sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay loài thuốc này được trồng nhiều tại một số tỉnh như Hà Giang, Lào Cai, Cao Bằng, Sơn La và chất lượng thu hoạch được không hề thua kém so với kỷ tử bên Trung Quốc.

Thu hái

Theo kinh nghiệm trồng của Trung Quốc 1ha kỷ tử tốt và sai quả sẽ cho 1,500kg quả và cây 3 năm cho khoảng 500 – 800kg/ha.

Quả sẽ được thu hoạch vào sáng sớm hoặc chiều mát, nếu hái và trưa nắng quả sẽ bị kém chất. Quả mới hái về đem trải mỏng phơi râm cho đến khi da bắt đầu nhăn lại thì mới đem phơi có nhiều nắng đến khi quả thật khô. Nếu đem sấy thì phải giữ ở nhiệt độ 30 – 45 độ.

Tuy nhiên đến nay, phần lớn vẫn nhập từ Trung Quốc, do có nhiều tỉnh trồng và giáp biên giới Việt Nam như Quảng Đông, Vân Nam, Quảng Tây đều có. Không những vậy cây còn được trồng ở Triều Tiên và Nhật Bản.

Chế biến

Để bảo quản được trong thời gian dài, thường người ta sẽ đem quả đi phơi khô. Không những thế, cây còn có nhiều cách bảo quản khác nhau như:

• Đem ngâm rượu: Sử dụng quả tươi sau khi hái về sẽ bỏ tẩm rượu, đựng trong hũ kín 1 ngày rồi đem ra giã dập rồi dùng dần.
• Sắc thuốc: Đem quả tẩm mật ong trong vài giờ rồi đem đi sắc thuốc.
• Tán bột: Quả sau khi sấy khô có thể đem tán thành bột mịn để pha nước uống.

Ngoài ra, đối với phần lá, thân và hạt cũng sẽ được phơi khô và được sử dụng trong nhiều bài thuốc giải nhiệt hay giúp bồi bổ cơ thể.

Tuy nhiên, dược liệu sau khi phơi khô sẽ dễ bị ẩm mốc, hư hại. Do đó tốt nhất là nên bảo quản trong hũ thủy tinh kín và bảo quản ở nơi khô ráo thoáng mát.

Dược tính của câu kỷ tử

Trong đông y

Từ xa xưa, kỷ tử được các danh y nổi tiếng Trung Quốc nghiên cứu về các công dụng của nó. Theo như trong sổ sách có ghi, kỷ tử có vị ngọt, tính bình, được quy vào kinh Can, Phế, Thận và có nhiều công dụng đối với sức khỏe. Với một số công dụng nổi bật của kỷ tử như sau:

• An thần, minh mục
• Trừ phong, bổ gân cốt, hư lao
• Trị can thận âm hư, bổ huyết, ích tinh
• Nhuận phế, sinh tân, ích khí, tư thận

Chủ trị:

• Can thận âm hư
• Hư tổn tâm huyết
• Trị vô sinh, tri tinh, đau lưng
• Giúp bồi bổ sức khỏe, chống suy nhược cơ thể, dưỡng nhan
• Trị đau đầu, chóng mặt, các chứng huyết hư

Trong y học hiện đại

Theo nghiên cứu khoa học trong y học hiện đại, quả kỷ tử chứa nhiều chất có lợi cho sức khỏe mà các loài thực vật khác ít gặp. Không chỉ ở quả mới có những hoạt chất có lợi cho sức khỏe mà các hợp chất này có cả trong thân và hạt kỷ tử. Vậy kỷ tử có công dụng gì đối với sức khỏe?

• Trong quả chứa Betaine: Là một loài axit amin có lợi cho tiêu hóa, tim mạch và giúp tăng cường sức khỏe.
• Axit nicotinic, riboflavin, amon sunfat, thiamine có tác dụng giúp chống lão hóa da, hệ tiêu hóa và hệ thần kinh
• Bổ sung các khoáng chất cần thiết cho cơ thể như photpho, canxi, kali,… Giúp duy trì sự phát triển ổn định của xương, bổ huyết.
• Cung cấp các loại vitamin nhằm giảm nguy cơ mắc bện tim mạch, phòng bệnh thiếu máu, tăng cường hệ miễn dịch.

Ngoài ra chúng còn có những công dụng nổi bật như

• Bổ mắt
• Tăng cường sức đề kháng
• Điều trị bệnh đái tháo đường
• Chống trầm cảm
• Chống lão hóa da, da mụn, làm mờ nám giúp sáng da
• Phòng bệnh ung thư, tim mạch, hạ huyết áp làm giảm các cơn đột quỵ và ngăn ngừa các biến chứng
• Cải thiện sinh lý nam
• Tăng cường chức năng gan, hỗ trợ các bệnh về gan
• Làm giảm các triệu chứng về bệnh phổi, hen suyễn, ho gà,…
• Tăng cường sức đề kháng, chống suy nhược cơ thể
• Bồi bổ sức khỏe
• Giúp giảm cân, giảm nguy cơ béo phì

Những bài thuốc chữa bệnh mang lại hiệu quả cao

Chữa bệnh suy nhược cơ thể, thận hư, hoa mắt, mắt mộng thịt

Chuẩn bị 1kg kỷ tử, thục tiêu, bạch phục linh, bạch truật, thục địa, thục tiêu, tiểu hồi hương, chi ma mỗi nguyên liệu 40g, rượu và mật ong. Đem 1kg kỷ tử ngâm với rượu rồi chia thành 4 phần bằng nhau. Phần đầu tiên đem sao vàng, 3 phần còn lại đem sao cùng với thục tiêu, tiểu hồi hương và chi ma. Sau đó cho thêm bạch phục linh, bạch truật, thục địa, đem tất cả tán thành bột mịn, cho mật ong vào rồi vo thành viên uống hàng ngày.

Điều trị suy nhược, đau lưng, mỏi gối, thận hư, di tinh, huyết trắng nhiều

Chuẩn bị kỷ tử, sơn thù nhục, sơn dược sao vàng, lộc giao sao, thỏ ty tử, quy bản sao mỗi nguyên liệu 160g, 120g ngưu tất, 320g thục địa. Đem tất cả nguyên liệu tán thành bột mịn rồi trộn cùng với mật ong làm thành viên hoàn. Lần uống từ 12 – 16g, ngày uống 2 -3 lần.

Chữa bệnh viêm dạ dày mãn tính

Lấy một lượng kỷ tử khô chia uống 2 lần trong ngày, lần dùng 20g. Nên nhai khi bụng đói và ăn liên tục trong 2 tháng

Điều trị cườm mắt tuổi già

Lấy 120g kỷ tử, 120g cúc hoa, 80g phục linh, 80g đơn bì, 160g sơn dược, 160g sơn thù, 320g thục địa. Đem tất cả nguyên liệu nghiền thành bột mịn, trộn cũng mật ong tạo thành viên hoàn. Ngày uống 2 – 3 lần, lần dùng 10 – 12g.

Những lưu ý khi sử dụng kỷ tử là gì?

Phụ nữ cho con bú nên hạn chế dùng và đặc biệt là phụ nữ đang mang thai tuyệt đối không nên dùng vì có thể gây sẩy thai.

Trẻ em trên 36 tháng có thể dùng nhưng nên giảm 1 nửa liều lượng so với người lớn.

Nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đang điều trị các loại thuốc khác.

Người bị tỳ vị yếu, tiêu chảy lâu ngày không nên dùng.

Lời kết

Thông qua những thông tin trên, ta có thể thấy được kỷ tử là loại dược liệu quý từ xưa đến nay. Do đó nếu bạn có nhu cầu gia công thực phẩm chức năng, gia công thuốc đông y từ câu kỷ tử hãy liên hệ ngay với chúng tôi nhé!