Quả tai chua là quả gì? Tác dụng của quả tai chua đối với sức khoẻ

Quả tai chua hay còn được gọi là bứa cọng mọc ở các khu vực miền Bắc, Không chỉ quả sấu, chanh, me được sử dụng để tạo vị chua cho món ăn thì quả tai chua cũng được sử dụng để tạo vị chua. Bên cạnh đó, quả tai chua còn được sử dụng để chữa khát nước, giải độc, hạ sốt, sát trùng, ngoài ra còn giúp hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường,… Vậy quả tai chua là quả gì? Quả tai chua có tác dụng gì? Cây tai chua chữa bệnh gì? Tác dụng của quả tai chua đối với sức khoẻ như thế nào? Để biết chi tiết hơn về tác dụng của quả tai chua, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết sau đây.

Quả tai chua là quả gì?

Tai chua thuộc bứa cận chủng với măng cụt Clusiaceae và có tên khoa học là Garcinia pedunculata Roxb.

Hình ảnh quả tai chua

Cây tai chua là một loại cây thân gỗ sống lâu năm, cây trưởng thành có chiều cao khoảng 15-16m hoặc có thể cao hơn. Thân cây mọc thẳng, phân cành nhiều, đâm ngang, đầu cành hơi rũ vỏ cây có màu xám đen.

Lá tai chua mọc đối nhau, màu xanh lục có hình trứng ngược có khá lớn, dài 6-12cm và rộng 3-5cm. Gân lá song song, có các gân phụ ở mép lá nối liền nhau và có cuống lá ngắn.

Hoa tai chua là dạng lưỡng tính đơn độc, mọc thành cụm ở nách lá, mỗi cụm khoảng 2-3 hoa và hầu như không có cuống. Phần trên có 6-9 ô với đầu nhụy có 4-8 thùy, cụm hoa đực gồm 3 đến 8 hoa. Hoa cây tai chua có 4 lá đài, tràng hoa 4 cánh, nhị xếp thành nhiều khối và chỉ có nhị ngắn.

Vì cây tai chua là loại cây lưỡng tính nên có cả cây được và cây cái, nếu là cây cái thì mới ra quả còn cây đực thì chỉ ra hoa mà không bao giờ ra quả. Vì vậy, nếu trồng cây tai chua để lấy quả thì nếu lúc đầu cây ra hoa mà không ra quả thì nên chặt bỏ không có nhu cầu sử dụng, còn nếu giữ lại thì chỉ để lấy gỗ và lấy bóng mát.

• Đặc điểm của cây tai chua đực: Có hoa nhỏ như đầu đũa, các cuống hoa non, mập dài khoảng 4 – 5cm. Hoa đực có ăn được, có vị ngọt nhưng chỉ để ăn cho chứ ít khi dùng.
• Đặc điểm cây tai chua cái: Cây tai chua cái thường cho quả từ năm thứ 4 hoặc thứ năm. Quả tai chua hình cầu khi chín có màu vàng với nhiều khía nhỏ với đường kính khoảng 5 – 6cm. Khi ăn quả có vị chua nên được người dân dùng nấu canh chua ăn rất ngon mà không bị đắng, quả tai chua được cắt thành từng miếng mỏng rồi phơi khô và bảo quản sử dụng dần.

Quả tai chua to, tròn trông như trái ổi nhưng quả tai chua dẹt hơn chia thành 4 – 8 múi, vỏ quả dày. Bên ngoài quả có màu xanh khi còn non và màu vàng khi chín, thịt quả màu trắng hoặc màu hồng, mỗi quả có từ 6 – 10 hạt. Cây tai chua thường ra hoa vào tháng 3-4 và kết trái vào tháng 7-8.

Khu vực phân bố

Cây tai chua được tìm thấy ở miền Bắc Việt Nam, Ấn Độ, Mianma, miền nam Thái Lan.

Ở nước ta, cây tai chua được phân bố phổ biến ở Lào Cai, Lạng Sơn, Hà Giang, Vĩnh Phúc, Thái Bình, Bắc Cạn, Hoà Bình. Cây mọc hoang ở các các khu vực rừng trung du, một số nơi còn trồng cây tai chua để lấy quả làm gia vị trong ẩm thực.

Thu hái, chế biến – Tác dụng của quả tai chua đối với sức khoẻ?

Người ta thường sử dụng phần vỏ quả, lá, thân, nhựa được sử dụng phần thuốc chữa bệnh. Các bộ phận lá, thân, nhựa được thu hoặc quanh năm còn phần vỏ và quả được thu hoạch khi quả đã chín vàng.

Các bộ phận dược liệu sau khi thu hái về đem rửa sạch, quả thì bỏ hạt, cắt thành từng miếng mỏng rồi phơi hoặc sấy khô. Quả khi gặp nắng chỉ khoảng 2 – 3 ngày là khô, khi khô sẽ chuyển sang màu cánh gián.

Dược liệu sau khi phơi khô đem cất giữ dược liệu nơi khô ráo, tránh nơi ẩm thấp làm hư ảnh hưởng đến dược tính của dược liệu.

Thành phần hoá học

Quả tai chua được chia thành 2 phần chính là phần thịt (phần vỏ) và phần hạt.

Phần thịt quả có chứa một lượng lớn axit xitric, bên cạnh đó còn có axit malic, axit tactric và chất gôm nhựa. Ngoài ra, trong quả tai chua khô cũng có chứa một lượng lớn axit xitric chiếm tới 32%.

Phần hạt: Hạt được bao phủ bởi lớp keo màu vàng nhạt khi ăn có vị hơi ngọt và chua nhẹ. Tuy nhiên phần này có chứa chất xanthone có độc tính nhẹ và dễ gây nôn mửa.

Tác dụng dược lý

Tác dụng của quả tai chua trong đông y

Trong đông y, từ xưa người ta đã biết sử dụng các bộ phận của cây tai chua để dùng làm thuốc chữa bệnh. Phần vỏ, cành, lá và nhựa cây tai chua có vị chua, tính mát nên thường được sử dụng trong thực phẩm làm gia vị trong món ăn. Hơn nữa nó còn được dùng để hạ sốt chứa khát nước rất hiệu quả còn phần nhựa cây được dùng để chữa tình trạng côn trùng hoặc đỉa chui vào mũi, tai.

Tác dụng của quả tai chua trong y học hiện đại

• Tai chua có tác dụng hỗ trợ giảm stress và điều chỉnh nồng độ cortisol trong máu – Đây là hormone gây căng thẳng. Từ đó, cân bằng cortisol có thể hạn chế căng thẳng, stress, lo lắng và cải thiện chức năng của các cơ quan.
• Chống trầm cảm, hỗ trợ cân bằng cảm xúc, giải phóng serotonin để giúp con người cảm thấy hạnh phúc. Hoạt chất này cũng có thể là một chất dẫn truyền thần kinh, hỗ trợ điều trị căng thẳng, giảm căng thẳng.
• Các chất trong tai chua có tác dụng hạn chế các chất béo xấu và tăng lượng cholesterol tốt cho cơ thể. Điều này có thể giúp giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, đột quỵ, giảm huyết áp, đau tim và bổ sung năng lượng cho cơ thể.
• Đẩy nhanh quá trình đốt cháy calo, tăng cường trao đổi chất và tăng cường chức năng của các cơ quan.
• Điều hòa lượng đường trong máu, phòng ngừa và ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
• Ngăn cảm giác thèm ăn, hỗ trợ giảm cân, thay đổi thói quen ăn uống không lành mạnh.
• Tăng cường năng lượng, hỗ trợ săn chắc cơ, hạn chế tình trạng mệt mỏi, kiệt sức.

Theo kết quả khảo sát hoạt tính sinh học của các hợp chất từ dược liệu cho thấy các dược chất có nhiều hoạt tính sinh học như:

• Hoạt tính gây độc tế bào
• Hoạt tính chống oxy hoá
• Hoạt tính kháng viêm
• Hoạt tính kháng khuẩn
• Hoạt chất xanthone là hoạt chất đáng chú ý nhất là hoạt tính gây độc tế bào của chúng chống lại nhiều dòng tế bào ung thư