Cây xạ can có tác dụng gì? Xạ can chữa bệnh ho

Cây xạ can hay rẻ quạt từ lâu đã được sử dụng trong đông y để chữa bệnh ho đau họng, quai bị, bạch hầu, ghẻ lở…Vậy cây xạ can có tác dụng gì? Thành phần hóa học của xạ can. Hình ảnh cây rẻ quạt, những bài thuốc dân gian từ xạ can. Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!

Cây xạ can là cây gì?

Cây xạ can là một loại cây thân thảo có tên khoa học Belamcanda chinensis Lem thuộc họ Lay ơn (Iridaceae). Xạ can còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như rẻ quạt, biển trúc, ô siếp, tử hoa hương, hoàng tri mẫu, tử hồ điệp, lãnh thủy đơn…

Hình ảnh cây rẻ quạt

Cây xạ can có phần thân rễ khá phát triển mọc bò lên trên mặt đất, phần lá mọc thẳng đứng và tỏa tròn thoạt nhìn giống hình quạt nên thường được gọi là cây rẻ quạt, đôi khi có thể cao lên đến 1 mét.

Lá xạ can hình mác, đôi khi có bẹ, khi sinh trưởng sẽ tự động mọc ốp vào thân và tỏa tròn ra tựa hình cái quạt xếp thành 2 dãy. Trung bình mỗi lá dài khoảng 20 – 40 cm, rộng 15 – 20 mm với gân lá song song và xếp khít vào nhau.
Hoa cạ can mọc theo từng cụm nhỏ, mỗi cụm có cuống dài 20 – 40 cm với bao hoa dài 6 cm, mỗi hoa gồm 3 nhị và có bầu hạ. Màu sắc của hoa xạ can khá đặc biệt, cánh hoa màu vàng hơi cam và bên trên bề mặt có điểm vài đốm màu tía.

Cây xạ can còn có cả quả, quả dược liệu thuộc loại quả nang hình trứng, mỗi quả có 3 van và dài từ 23 đến 25 mm, bên trong chứa nhiều hạt nhỏ hình cầu màu đen bóng.

Khu vực phân bố và sinh thái

Cây xạ can có nguồn gốc xuất xứ từ các nước Châu Á như Nhật Bản, Ấn Độ, Triều Tiên, Lào, Thái Lan, Việt Nam, Malaysia… Tại nước ta, dược liệu được tìm thấy ở các tỉnh thành như Cần Thơ, Hồ Chí Minh, Huế, Hà Nội, Ninh Bình, Lào Cai, Hòa Bình…

Cây xạ can là loại thực vật khá dễ trồng, người dân thường trồng cây bằng mầm non hoặc cây có thể phát triển tự nhiên quanh các con đường làng mà không cần chăm bón quá nhiều.

Bộ phận dùng, thu hái và chế biến

Bộ phận được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh đó chính là phần thân rễ hay còn được gọi là củ xạ can. Thông thường người dân sẽ tiến hành thu hái dược liệu vào mùa xuân vì khi đó sẽ thu được sản lượng và đạt hàm lượng dược chất cao.

Khi thu hái, cần chọn phần rễ còn nguyên, không vụn nát hay thâm đen. Dược liệu xạ can có đốt ngắn màu vàng nhạt hoặc vàng nâu, ruột trắng, ngửi có mùi thơm. Sau đó ngâm dược liệu với nước vo gạo một đêm, vớt ra nấu với lá tre trong 3 tiếng rồi vớt ra đem phơi khô và bảo quản dùng dần.

Thành phần hóa học của xạ can

Theo các chuyên gia dược liệu, sau quá trình tách chiết rễ cây xạ can thu được những thành phần hóa học mang tính dược lý như:

• Irigenin
• Tectoridin
• Methylirisolidone
• Irisflorentin
• Tectorigenin
• Belamcanidin
• Noririsflorentin
• Iristectoriginin A
• Iridin

Cây xạ can có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền cây xạ can có tác dụng gì?

Theo đông y, cây xạ can vị đắng tính hàn quy vào kinh can và phế mang đến nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe con người như:

• Tuyên thông tà khí
• Thanh hỏa giải độc
• Tiêu đờm, phá trưng kết
• Khai vị, hạ thực, tiêu thủng độc
• Trấn can minh mục
• Lợi niệu tiêu thủng

Theo y học hiện đại cây xạ can có tác dụng gì?

• Chống lại sự phát triển của một số vi nấm gây bệnh ở da và virus
• Cải thiện nội tiết, tăng tuyến nước bọt
• Thanh lọc cơ thể, hạ sốt
• Kháng viêm, chống lại các yếu tố gây viêm (viêm khớp)
• Giúp hóa lỏng đờm
• Ức chế sự sinh trưởng của vi khuẩn gây bệnh

Những bài thuốc dân gian từ cây xạ can

Cây rẻ quạt chữa ho – Tác dụng của cây rẻ quạt

• Chuẩn bị: củ xạ can 13g, sinh khương và ma hoàng mỗi vị 120g, tế tân và khoảng đông hoa mỗi vị 90g, đại táo 7 quả, bán hạ 1g, 500 ml rượu ngũ vị tử.
• Thực hiện: nấu ma hoàng với 2 lít nước đến khi sôi thì cho các dược liệu còn lại vào sắc đến khi còn lại khoảng 500 ml. Chia hỗn hợp nước sắc dược liệu thành 3 phần bằng nhau để uống sau mỗi bữa ăn. Thực hiện bài thuốc 5-7 ngày sẽ thấy đỡ ho và đau cổ họng.

Cây xạ can trị ghẻ lở, ghẻ ngứa

• Chuẩn bị: xạ can và thăng ma mỗi vị 80g.
• Thực hiện: sắc 2 loại dược liệu trên cùng với 3 chén nước đến khi còn lại khoảng 1 chén thì gạn lấy phần nước thuốc uống khi còn ấm nóng. Có thể tận dụng phần bã xạ can và thăng ma để đắp trực tiếp lên vùng da bị ghẻ, lưu ý cần làm sạch da trước khi đắp dược liệu.

Chữa bạch hầu – Cây xạ can có tác dụng gì?

• Chuẩn bị: xạ can và sơn đậu căn mỗi vị 3g, cam thảo 6g và kim ngân hoa 15g.
• Thực hiện: cho tất cả dược liệu vào ấm sắc cùng với 400 ml nước, để lửa vừa và sắc đến khi hỗn hợp còn lại khoảng 200 ml thì gạn lấy phần nước để uống.

Trị bệnh quai bị – Cây xạ can có tác dụng gì?

• Chuẩn bị: rễ cây xạ can 15g (dùng dạng tươi).
• Thực hiện: rửa sạch dược liệu, cắt thành từng đoạn nhỏ khoảng 5 cm rồi cho vào ấm sắc cùng 500 ml với lửa nhỏ. Sau 30 phút thì tắt bếp, gạn lấy phần nước uống ngay khi còn ấm nóng, trước hoặc sau bữa ăn đều được.

Rượu xạ can trị viêm khớp gối – Cây xạ can có tác dụng gì?

• Chuẩn bị: 90g xạ can và 500 ml rượu trắng.
• Thực hiện: rửa sạch xạ can bằng nước muối pha loãng, vớt ra để cho ráo nước rồi cắt thành từng khúc nhỏ khoảng 5-7 cm rồi cho vào bình thủy tinh ngâm cùng 500 ml rượu trắng. Sau 7 ngày là có thể dùng được, mỗi lần dùng 10 ml trước bữa ăn, mỗi ngày dùng 2 lần. Kiên trì dùng trong 7-10 ngày những triệu chứng của viêm khớp gối sẽ được cải thiện rõ rệt.

Chữa đại tiểu tiện không thông – Cây xạ can có tác dụng gì?

• Chuẩn bị: xạ can lượng vừa đủ.
• Thực hiện: rửa sạch dược liệu rồi cho vào cối giã nát, thêm ít nước lọc, khuấy đều và vắt lấy nước cốt để uống. Lưu ý trong khi dùng bài thuốc thì nên uống nhiều nước để giúp bài thuốc hiệu quả hơn.

Dược liệu xạ can có nhiều lợi ích hỗ trợ điều trị một số bệnh kể trên qua các bài thuốc dân gian. Tuy nhiên việc sử dụng dược liệu nguyên chất (chứa nhiều thành phần hóa học) có thể gây hại cho cơ thể.

Hiện nay sử dụng thực phẩm chức năng từ dược liệu đã qua tách chiết những hoạt chất an toàn và mang mang lại hiệu quả đang là xu hướng mới. Nếu bạn là doanh nghiệp đang có kế hoạch kinh doanh thực phẩm chức năng từ dược liệu thì hãy liên hệ ngay với chúng tôi nhé!

CÔNG TY TNHH SẢN XUẤT – ĐẦU TƯ LIFE GIFT VIỆT NAM

Văn phòng đại diện: số 68, đường 24B, phường Bình Trị Đông B, quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh

Nhà máy: Lô A3, Khu công nghiệp Cầu Tràm, xã Long Trạch, huyện Cần Đước, tỉnh Long An

Hotline: 0336 469 088

Email: sales@lifegiftvietnam.net

Website: https://www.giacongthucphamchucnang.vn/

Fanpage: https://www.facebook.com/giacongthucphamchucnanghcm