Tâm sen có tác dụng gì?

Từ lâu cây sen đã được mệnh danh là quốc hoa của Việt Nam. Giá trị của nó không chỉ nằm ở vẻ đẹp mà còn ở công dụng tuyệt vời của nó đối với các bộ phận khác nhau của cây. Trong số đó, tim sen được coi là vị thuốc chữa bệnh nổi tiếng trong tự nhiên. Loại thảo mộc này thường được dùng để pha trà giúp dễ ngủ và thư giãn tinh thần. Tuy nhiên tim sen uống có tác dụng gì? Trà tim sen có tác dụng gì? Nhiều người vẫn chưa biết nhiều về công dụng của tim sen, để hiểu rõ hơn về công dụng của nó, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Tim sen là gì?

Tim sen hay còn gọi là tim sen, liên tâm, liên tử tâm và có tên khoa học là Embryo Nelumbinis. Tâm sen là phần mầm được tách ra từ hạt sen. Đây không chỉ là một loại dược liệu quý trong Đông y mà còn được người dân sử dụng để pha trà.

Cây sen là một loài thực vật có hoa, mọc dưới nước. Thân rễ hình trụ, mọc sâu xuống lớp bùn gọi là ngẫu tiết hay còn gọi là ngó sen.Lá sen hình tròn, trugx ở giữa, đường kính khoảng 60 cm, có cuống dài, mọc vươn cao qua mặt nước. Lá sen cũng được sử dụng làm thuốc trong y học cổ truyền với tên gọi là liên diệp.

Hoa sen có nhiều cánh xếp chồng lên nhau, có màu đỏ hồng hoặc màu trắng. Hoa mới mọc ra, cánh hoa ôm lấy lá đài úp vào nhau tạo thành búp. Sau đó mở rộng và bung xòe ra hai bên. Quả sen có chứa nhiều hạt sen hay còn được gọi là liên nhục. Hạt được bao phủ bởi một lớp vỏ có màu xanh và nhẵn. Nhân hạt màu trắng đục, có hai mảnh, khi nhân hạt tách ra làm đôi sẽ thấy mầm bên trong hay thường gọi là tâm sen.

Mô tả dược liệu – Tim sen uống có tác dụng gì?

Tâm sen là một miếng nhỏ hình chữ nhật được tạo thành từ 4 mảnh lá non xếp gập vào nhau, dài khoảng 1cm và rộng 0,1cm. Một đầu của tâm sen có màu xanh đậm và đầu còn lại có màu vàng tươi. Phần dưới có hình trụ bao gồm rễ và thân mầm, mặt cắt ngang gồm nhiều lỗ hỏng. Tâm sen là phần sẽ phát triển thành rễ và thân của cây sen.

Khu vực phân bố

Cây sen là thực vật sống dưới nước nên thường mọc hoang ở nhiều nơi vì vậy chúng xuất hiện trên nhiều quốc gia. Loại cây này phát triển mạnh mẽ ở các nước có khí hậu nhiệt đới, điển hình là các nước Châu Á như Việt Nam, Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia, Malaysia,…

Ở Việt Nam, cây sen được phân bố ở nhiều nơi, đặc biệt là ở vùng Đồng Tháp Mười. Hoa sen mọc ở đầm lầy, ao hồ và được dùng làm cảnh hoặc làm thuốc. Do cây sen thích hợp với vùng khí hậu nhiệt đới, khi đưa sen lên vùng núi cao Sapa cây sinh trưởng và phát triển kém hoặc chết.

Những năm gần đây, trước nhu cầu tiêu dùng tâm sen khô của người tiêu dùng ngày càng cao, nhiều vùng dược liệu sạch trên cả nước đã trồng loại dược liệu này.

Việt Nam là nước có sản lượng sen lớn, hàng năm nước ta cung cấp từ vài trăm đên 1000 tấn sen dùng trong nước và xuất khẩu.

Thu hái, chế biến

Theo dân gian, dược liệu thường được thu hái vào mùa hè sau khi cây ra hoa. Sau khi quả sen chín, gỡ lấy hạt. Sau đó loại bỏ lớp vỏ bên ngoài của hạt, tách hạt ra làm đôi để lấy phần mầm xanh bên trong.

Dược liệu được phơi nắng hoặc sấy khô ở nhiệt độ 40 – 50 độ C rồi đem đi sử dụng. Ngoài ra, có thể đem tâm sen sao vàng trước khi sử dụng để loại bỏ độc tố và duy trì tác dụng tốt nhất của tâm sen.

• Khi sao tâm sen nên để lửa nhỏ, đảo đều tay đến khi dược liệu ngả sang màu vàng và tỏa ra mùi thơm.
• Thử bẻ thuốc nếu thuốc giòn, bên ngoài có màu vàng và bên trong vẫn giữ được màu xanh là được.
• Dược liệu sau khi sao xong để nguội rồi bảo quản trong lọ kín dùng dần.

Việc bảo quản thuốc rất quan trọng vì có thể làm ảnh hưởng đến dược tính của thuốc. Người sử dụng cần bảo quản trong hộp kín, tránh ánh nắng mặt trời, đặt ở nơi thoáng mát, không ẩm ướt. Đậy kín sau khi sử dụng để tránh hơi ẩm và không khí bên ngoài xâm nhập vào.

Thành phần hóa học

Theo một số nghiên cứu, tim sen có chứa các thành phần chính là asparagine và các alcaloid. Hai hoạt chất này có những công dụng sau:

Asparagine: Có tác dụng giãn thành mạch máu cơ trơn, giảm huyết lực huyết quản và hạ huyết áp. Từ đó cải thiện tình trạng rối loạn nhịp tim và thiếu máu cơ tim

Alcaloid: Có tác dụng trấn an tinh thần, kéo dài thời gian ngủ và an thần.

Tim sen uống có tác dụng gì?

Tâm sen được ca ngợi là thần dược chữa mất ngủ kinh niên. Nó rất thích hợp cho người già và một số người bị mất ngủ. Chất nelumbin, asparagin, liensinine, uciferin và các chất khác có trong tâm sen rất hiệu quả trong việc giúp an thần và cải thiện giấc ngủ.

Khi sử dụng tâm sen, nên chọn loại có hàm lượng thấp từ 5 đến 10 gam. Đồng thời dùng kết hợp với một số loại thảo dược khác như hoa cúc, kỷ tử, mật ong làm trà an thần.

Trước bữa ăn tối từ 1 – 2 tiếng nên dùng trà tâm sen. Uống tối đa 2 tách trà mỗi ngày, sẽ hiệu quả hơn nếu dùng 1 tách trà mỗi ngày và không nên uống khi bụng đói.

Điều hòa hệ thần kinh

Hiện nay, tình trạng trầm cảm, lo âu, mất ngủ và các bệnh lý thần kinh khác đang diễn ra ở mức báo động. Đây là một trong những nguyên nhân làm giảm chất lượng cuộc sống của con người.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất alkaloid từ cây sen có thể giúp cải thiện các triệu chứng trầm cảm bằng cách ức chế chứng viêm thần kinh. Ngoài ra, nó cũng hoạt động như một chất chống lo lắng bằng cách tăng cường chất dẫn truyền thần kinh như GABA. Nelumbin là thành phần khiến tim sen có vị đắng và nó cũng có tác dụng an thần và giúp ngủ ngon.

Hỗ trợ hệ tim mạch của Tâm sen

Isoliensin, senin-alkaloids và liensin chiết xuất từ ​​tâm sen có tác dụng hạ huyết áp. Nó được kiểm soát bởi sự giãn cơ trơn mạch máu và các thụ thể kênh canxi. Tính chất này tương tự như cơ chế hoạt động của các thuốc điều trị tăng huyết áp hiện nay. Ngoài ra, thành phần liensinin còn có tác dụng chống rối loạn nhịp tim.

Ngoài tác dụng kiểm soát huyết áp, các hoạt chất trong thuốc còn có khả năng ức chế kết tập tiểu cầu và giúp làm tan cục máu đông trong mạch máu. Do đó, làm giảm nguy cơ chảy máu đáng kể và nên thận trọng khi dùng đồng thời các thuốc chống kết tập tiểu cầu. Điều này được kỳ vọng sẽ mang lại những lợi ích tích cực cho những bệnh nhân có vấn đề về tim mạch trong tương lai.

Chống khối u – Tim sen uống có tác dụng gì?

Các ancaloit có trong tâm sen như liensin, isolicin,… Có khả năng làm chậm quá trình phát triển của khối u. Các hoạt chất này có khả năng ức chế sự tăng sinh, kết dính, di cư và xâm lấn của khối u. Bên cạnh đó, nó có thể khiến các tế bào ung thư chết theo chu trình. Đây là một dấu hiệu tích cực, nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu lâm sàng hơn để xác nhận tác dụng này.

Ngoài những tác dụng trên, tâm sen còn có công chống oxy hóa, kháng viêm, dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn, điều hòa lượng đường huyết và lipid máu.

Điều trị tăng huyết áp

Khuyến cáo bệnh nhân cao huyết áp đều sử dụng trà tâm sen để giúp ổn định huyết áp trong cơ thể. Các nghiên cứu y học hiện đại đã chỉ ra rằng trà tâm sen có tác dụng làm giãn cơ trơn thành mạch máu nhờ cơ chế tác động lên thành mạch máu. Từ đó, giảm lực tác động lên mạch máu, cải thiện máu trên động mạch, giảm đau tức ngực và an thần. Điều này giúp ổn định lượng máu và điều hòa nhịp tim hiệu quả.

Thanh nhiệt, giải độc, chữa bí tiểu.

Tâm sen tác dụng thanh nhiệt, chữa bí tiểu, chính là do tâm sen có tác dụng an thần, giải nhiệt. Tuy nhiên, khi sử dụng thực phẩm này để thanh nhiệt, chữa bí tiểu thì không nên lạm dụng, bởi vì nếu nó được sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến hiện tương hư hàn. Khi dùng ta có thể kết tâm sen với tâm thảo, đem hãm nước sôi, sử dụng như trà và uống sau khi ăn 15 phút.

Chữa bệnh tiểu đường

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các alcaloid có trong tâm sen có khả năng ức chế và cô lập α-glucosidase. Vì vậy, trà tâm sen được kỳ vọng sẽ ngăn chặn sự gia tăng lượng đường trong máu sau mỗi bữa ăn.

Giúp giảm cân – Tim sen uống có tác dụng gì?

Tâm sen có thể giúp những người bị thừa cân béo phì hoặc người bị mỡ máu.

Khi sử dụng tâm sen cần lưu ý

• Do tâm sen có tính hàn, nên đối với người rối loạn tiêu hóa, phân lỏng, đầy bụng, người bị rối loạn tiêu hóa, ăn không ngon không nên sử dụng tâm sen.
• Không dùng tâm sen để chữa bệnh mất ngủ kéo dài và đối với người bị mệt mỏi, suy nhược cơ thể, táo bón, có thể kèm theo sốt nhẹ, dùng tâm sen chữa mất ngủ lâu ngày có thể gây suy giảm trí nhớ, tim đập bất thường, mệt mỏi,…
• Tâm sen có thể ngăn ngừa và điều trị bệnh cao huyết áp. Tuy nhiên, nếu bạn bị huyết áp thấp thì không nên sử dụng thuốc này.
• Những người thể hàn, thể trạng yếu, dễ tỉnh giấc, dễ ngủ, ưa ấm, lưỡi mỏng, sợ lạnh … Nếu dùng nhiều thì tình trạng bệnh càng thêm trầm trọng.
• Chất alcaloid có trong tâm sen có tác dụng an thần, ngủ gon giấc nhưng cũng rất độc cho cơ thể. Vì vậy, chỉ nên dùng tim sen đã được bào chế thay vì điều trị lâu dài. Ngoài ra, alcaloid chỉ có tác dụng hồi phục thần kinh nhẹ, có thể cải thiện tạm thời tình trạng bệnh. Nhưng do thần kinh còn yếu nên quá trình điều hòa giấc ngủ chưa hồi phục, rất dễ bị mất ngủ trở lại. Vì vậy, cần kết hợp sử dụng tâm sen với những thay đổi trong cuộc sống hàng ngày để nâng cao hiệu quả chữa bệnh.