Cây dong riềng đỏ có tác dụng gì? Tác dụng của cây dong riềng đỏ trong chữa bệnh

Cây dong riềng đỏ là loại cây phổ biến ở nước ta thường được sử dụng như một nguồn tinh bột và còn được bào chế làm món ăn ở nhiều vùng miền trên cả nước là nguyên liệu làm nên đặc sản trứ danh. Bên cạnh đó, cây dong riềng đỏ có tác dụng chữa đau thắt ngực, tắc nghẽn động mạch vành, các bệnh về tim, chấn thương, viêm gan,… Vậy cây dong riềng là cây gì? Cây dong riềng đỏ có tác dụng gì? Củ dong riềng đỏ có tác dụng gì? Cây dong riềng đỏ chữa bệnh gì? Để biết chi tiết hơn về tác dụng của cây dong riềng đỏ, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết sau đây.

Cây dong riềng là cây gì?

Cây dong riềng đỏ thuộc họ chuối hoa có tên khoa học quốc tế là Canna edulis red và còn được gọi với các tên gọi khác như chuối củ, khương vu, khoai riềng, khoai đao,…

Hình ảnh cây dong riềng đỏ

Cây dong riềng đỏ là loại cây thân thảo nhỏ với chiều cao khoảng 1 – 1.5m, sống  hàng năm. Củ dong riềng đỏ được hình thành do phần thân rễ phình to thành củ, có nhiều lớp vảy mỏng xung quanh quanh và bên trong củ có chứa nhiều tinh bột. Phần thân rễ chỉ là một đoạn nằm ngang của thân cây nằm ngang dưới mặt đấtvà các chồi, rễ thường mọc ra từ các mắt của nó. Phần củ vốn là phần thân cây nhưng nằm sát mặt đất phình ra như củ gừng, riềng, nghệ,…

Lá cây dong riềng đỏ mọc so le nhau dài khoảng 30 – 50cm và rộng 20 – 30cm, lá hình bầu dục hoặc hình trứng, gốc lá không có cuống, đầu lá hơi nhọn hoặc tù. Hai mặt lá nhẵn có màu lục tím, gân chính to, nổi gồ lên ở mặt dưới lá, bẹ lá to, dai, các gân phụ chạy song song rất rõ và mép lá gợn sóng.

Hoa dong riềng đỏ mọc thành chùm hoặc bông ở đầu ngọn thân, hoa lưỡng tính không đều có màu trắng hoặc màu đỏ, lá bắc thuôn hẹp. Đài hoa hẹp ngang có 3 răng bằng nhau, hoa có 4 – 5 nhị lép, tràng hoa 4 cánh xếp xen kẽ với đài, dính nhau thành ống ngắn ở gốc, bầu hạ 4 ô nhiều noãn.

Quả nang có nhiều gai mềm, bên trong có chứa nhiều hạt màu đen hình cầu.

Cây dong riềng có mấy loại? Trên thị trường hiện nay có hai loại dong riềng là dong riềng đỏ và dong riềng trắng. Trong đó, cây dong riềng đỏ có kích thước lá lùn, có màu tím tía từ cọng đến thân và củ cũng mang màu tím tía như màu lá. Trong khi đó, cây dong riềng trắng có thân xanh, lá xanh và củ trắng như củ gừng. Hai loại củ này có đặc điểm chung là đều có hình dáng giống nhau, cho hoa toả ra như hoa ly xếp thành luống màu hồng hoặc màu đỏ mọc ở giữa bụi.

Khu vực phân bố, chế biến

Từ xa xưa cây dong riềng đỏ có nguồn gốc từ các nước ở khu vực vùng nhiệt đới Nam Mỹ, sau đó chúng được ưa chuộng và trồng phổ biến ở nhiều quốc gia thuộc khu vực Nam Á, Đông Nam Á và châu Đại Dương.

Ở nước ta, cây dong riềng đỏ là loài cây quen thuộc, được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi, trung du và đồng bằng Bắc bộ hơn so với các tỉnh ở khu vực miền Nam, cụ thể như Điện Biên, Sơn La, Yên Bái, Lào Cai, Hoà Bình, Tuyên Quang,…

Cây dong riềng đỏ là loài cây ưa sáng, chịu được khí hậu ẩm, đặc biệt là khí hậu ở các vùng miền núi phía Bắc và trung du.

Cây dong riềng đỏ được thu hoạch vào thời điểm cuối năm, khi cây đã già. Người ta tiến hành đào lấy củ, rửa sạch rồi xát lấy bột, lọc kỹ rồi phơi khô cất vào chum, vại để bảo quản hoặc sử dụng dần. Người ta thường sử dụng phần thân rễ và hoa dong riềng đỏ để làm thuốc chữa bệnh.

Thành phần hoá học

Các thành phần hóa học của cây dong riềng đỏ như hàm lượng glycosid trong thân cây dong riềng đỏ là rất đáng kể chiếm trung bình 0.8640%, cứ 1kg dược liệu thì có thể tạo ra gần 9g glycosid.

Hoặc hàm lượng alkaloid trong dược liệu không cao lắm, khi chiết bằng dung môi cloroform thì phần thân chiếm 0.1613% tức cao hơn 10 lần so với dung môi là nước, cao gấp đôi trong củ và cloroform là dung môi có hiệu suất chiết tốt hơn dung môi nước.

Bên cạnh đó, phần thân rễ có chứa khoảng 28% tinh bột, đặc điểm tinh bột của dong riềng là khi nấu với nước đông cứng lại như thạch và trong khoai dong riềng còn có chứa một ít tannin.

Tác dụng dược lý – Cây dong riềng đỏ có tác dụng gì?

Trong đông y cây dong riềng đỏ có tác dụng gì?

• Theo đông y, dong riềng đỏ có vị nhạt, hơi ngọt, tính mát có tác dụng giúp thanh nhiệt, an thần, lợi thấp, bồi bổ, chữa mất ngủ,…
• Ở một số quốc gia, người ta thường sử dụng củ dong riềng đỏ để chế biến thức ăn hoặc dùng bột làm bánh, miến hoặc luộc củ ăn rất ngon. Hoạt chất tanin trong bột dong riềng khi ăn có thể gây táo bón.
• Rễ cây dong riềng đỏ được dùng để chữa bệnh viêm gan, da viêm mủ, chấn thương do té ngã.
• Hoa dong riềng đỏ dùng chữa xuất huyết ngoại thương.
• Dong riềng còn được sử dụng trong ngành công nghiệp dược phẩm.
• Liều dùng đối với rễ là 15 – 20g dạng sắc uống và 15 – 20g hãm với nước sôi uống ngay đối với hoa.
• Ngoài ra, ở Campuchia người ta còn rễ của dược liệu này để điều trị ghẻ lở.
• Ở Ấn Độ, dùng rễ để lợi tiểu, chữa phù, làm ra mồ hôi, còn hạt thì dùng để chữa chấn thương, suy tim.
• Ở Guiana, dùng thân rễ cây dong riềng tươi đem giã nát giúp lợi tiểu.
• Ở Indonesia, củ dong riềng được dùng để chữa các bệnh về đường ruột như đau bụng, viêm ruột, tiêu chảy.

Theo y học hiện đại cây dong riềng đỏ có tác dụng gì?

• Loại thảo dược này có tác dụng hạ huyết áp, hỗ trợ quá trình bơm máu đến tim hiệu quả hơn. Đồng thời, còn giúp các vi mạch đàn hồi tốt, từ đó giúp ngăn ngừa và cải thiện bệnh tim mạch.
• Tác dụng giúp làm sạch lòng mạch, hỗ trợ điều trị bệnh suy tim và giảm đau ngực hiệu quả.
• Giúp cải thiện tình trạng khó thở, hồi hộp, đánh trống lòng ngực.
• Có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa thiếu máu, rối loạn thần kinh và đặc biệt có tác dụng trong việc phòng tránh nhồi máu cơ tim đối với những người có nguy cơ cao.
• Hơn nữa, dược liệu này có tác dụng điều trị các bệnh lý về tim, các bệnh về đường ruột, giảm đau gan và thận.

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây dong riềng đỏ

Cây dong riềng đỏ chữa bệnh mạch vành

Lấy 60g củ dong riềng đỏ khô hoặc 200g củ tươi cắt nhỏ rồi hầm hoặc xào với một quả tim lợn hoặc có thể cắt nhỏ tim lợn hoặc băm rồi ăn hết, mỗi ngày ăn 1 lần và ăn liên tục 10 ngày sẽ thấy tình trạng bệnh được cải thiện.

Hoặc có thể lấy phần lá thân, củ khô khoảng 50g (dạng tươi thì 100g) đem nấu với 1.5 lít nước đến khi còn 1 lít thì ngưng, uống thay nước hàng ngày và uống liên tục 1 tháng sẽ thấy hiệu quả.

Chữa rong kinh

Lấy 3 – 4 củ dong riềng, 1 con gà khoảng 1kg cùng với 1 nắm hoa đỗ quyên, sau khi sơ chế thì đem các dược liệu hầm nhừ, mỗi ngày ăn canh gà 2 lần, ăn liên tục nửa tháng sẽ thấy hiệu quả rõ rệt

Trẻ bị chướng bụng – Cây dong riềng đỏ có tác dụng gì?

Lấy hoa dong riềng với với kim tiền thảo với liều lượng bằng nhau, đem rửa sạch rồi giã nát rồi sao đều và đắp lên bụng bé sẽ thấy hiệu quả.

Những điều cần lưu ý khi sử dụng cây dong riềng đỏ

Đối với những người có cơ địa yếu hoặc những đối tượng nhạy cảm như mẹ bầu, phụ nữ đang cho con bú,… Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.