Cây xăng xê chữa bệnh gì?

Lá xăng xê là dược liệu quý và được sử dụng rộng rãi trong dân gian. Thuốc này thường được sử dụng để điều trị loét dạ dày tá tràng, dị ứng, nổi mề đay, làm giảm vảy da,… Vì vậy, để tìm hiểu cây xăng xê là cây gì? Cây xăng xê chữa bệnh gì? Để tìm hiểu rõ hơn về cây xăng xê hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn qua bài viết sau đây.

Lá xăng xê là là gì?

Cây xăng xê thuộc họ đơn nem, có tên khoa học là Ardisia sylvestris Pitarrd. Cây xăng xê còn được gọi với nhiều tên gọi khác nhau như cây khôi, cây khôi tía, cây lá khôi, đơn tướng quân, cây độc lực, khôi nhung,…

Hình ảnh cây xăng xê

Cây khôi tía là loại cây nhỏ, có thân mọc thẳng, không lông, chỉ cao từ 1,5 đến 2m. Bên trong thân rỗng và xốp, cây không phân nhánh hoặc phân nhánh rất ít.

Các lá xăng xê mọc so le, chủ yếu tập trung ở ngọn. Toàn bộ mép lá nguyên, dài khoảng 25-40cm, rộng 6-10cm, mặt trên của lá có các đường gân nổi rõ, phiến lá có màu xanh lục hoặc màu xanh lục.

Hoa xăng xê mọc thành chùm, hoa có kích thước khá nhỏ, mỗi chùm dài khoảng 10-15 cm. Cây thường sẽ ra hoa từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm

Quả xăng xê là quả mọng, có màu đỏ nổi bật khi chín. Theo dân gian, cây xăng xê thường cho quả từ tháng 7 đến tháng 9 hàng năm.

Phân loại

Có hai loại lá chính là xăng xê tía (khôi tía) và xăng xê trắng (khôi trắng).

• Xăng xê tía: Lá có màu tím, có lông mỏng, mịn.
• Xăng xê trắng: Loại lá này cả hai mặt đều có màu xanh và không có lông.

Mặc dù cả hai loại lá này đều có đặc tính chữa bệnh, nhưng thực tế thì hầu như cây khôi tía được sử dụng nhiều hơn.

Khu vực phân bố

Ở một số nước trên thế giới, nó được coi là một loài thực vật xâm lấn, ví dụ như ở Indonesia, Úc và một số nước ở châu Mỹ, mặc dù ở một số nơi, cây này được sử dụng làm cây cảnh và làm thuốc vì độ phủ của nó quá lớn. Nó làm ảnh hưởng đến hệ thực vật địa phương, vì vậy người dân địa phương buộc phải chặt bỏ nó.

Ở Việt Nam, cây xăng xê là một loại cây được người dân trồng làm cảnh. Ở một số nơi, nó được trang trí và trồng làm hàng rào. Ngoài ra, nó còn được tìm thấy trong vườn y tế của một số cơ quan, bệnh viện quân y.

Thu hái, chế biến

Bộ phận được dùng làm thuốc của cây chủ yếu là lá, vì trong lá có chứa nhiều tanin, rất có lợi cho việc điều trị bệnh của cơ thể.

Dược liệu được hái quanh năm, tuy nhiên theo kinh nghiệm dân gian, thu hoạch vào mùa hè là thời điểm tốt nhất

Dược liệu sau khi thu hoạch, đem rửa sạch sau đó phơi nắng, sấy khô hoặc sao vàng để sử dụng lâu dài. Ngoài ra, người bệnh có thể dùng trực tiếp ở dạng tươi.

Dược liệu sau khi đã phơi khô cần gói kín và bảo quản trong túi kín nơi thoáng mát để tránh ẩm mốc và đảm bảo dược tính của dược liệu.

Tác dụng dược lý

Trong đông y, cây xăng xê chữa bệnh gì?

Trong đông y, dược liệu có vị chua, có tính hàn nên được quy vào 2 kinh tỳ và vị. Dược liệu có tác dụng giúp thanh mát cơ thể, tiêu độc, loại bỏ độc tố, chữa đau dạ dày, viêm họng, cổ họng đau rát, chữa mề đay, mẩn ngứa, ghẻ lở, chống dị ứng, kháng khuẩn,…

Trong y học hiện đị cây xăng xê chữa bệnh gì?

Y học hiện đại đã chứng minh trong lá xăng xê có chứa các thành phần có lợi cho sức khỏe con người. Chất nổi bật bao gồm tannin và glycoside:

• Glycoside: Lá xăng xê rất giàu glycosid, giúp hệ tim mạch khỏe hơn. Hoạt chất này kích thích co bóp của hệ tim mạch bơm máu đến các cơ quan khác, để tránh các nguy cơ đột quỵ. Ngoài ra, glycoside còn giúp tăng cường trí nhớ, hỗ trợ điều trị suy nhược thần kinh và cải thiện chức năng thần kinh.
• Tannin: Là hoạt chất được tìm thấy trong nhiều loại thực vật, bao gồm cả lá xăng xê. Các hoạt chất có tác dụng ức chế sự lây lan của tế bào ung thư, ngăn ngừa quá trình oxy hóa tế bào, tăng cường khả năng miễn dịch và sức khỏe. Ngoài ra, hoạt chất tannin còn xuất hiện trong nhiều loại thuốc tim mạch, có tác dụng ngăn ngừa xơ vữa động mạch, loại bỏ cholesterol xấu, tai biến mạch máu và đông máu.

Với những hoạt chất có lợi này, lá xăng xê  được sử dụng rộng rãi trong nhiều loại thuốc như sau:

• Giảm tiết axit dịch vị, từ đó hỗ trợ điều trị bệnh viêm loét dạ dày, tá tràng.
• Nó có chức năng ức chế và tiêu diệt vi khuẩn HP, một trong những nguyên nhân chính gây ra bệnh ung thư dạ dày.
• Giúp kích thích tiêu hóa và loại bỏ các triệu chứng đầy bụng, khó tiêu.
• Giảm stress và hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ.
• Giúp liền sẹo, kháng viêm tại các vết thương, mau lành vết thương

Cây xăng xê chữa bệnh gì?

• Chữa đau dạ dày
• Viêm họng, đau rát họng, viêm phế quản
• Viêm loét dạ dày, tá tràng
• Đầy bụng, ợ hơi, khó tiêu
• Phát ban đỏ
• Chống oxy hóa
• Kháng khuẩn, kháng nấm
• Mẩn ngứa, ghẻ lở, nổi mề đay
• Chữa thấp khớp
• Dị ứng
• …

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây khôi

Lá khôi chữa đau dạ dày

Lấy 10g lá xăng xê khô và 20g lá xăng xê tươi, đem lá tươi rửa sạch, phơi ráo nước rồi đem sắc uống, uống như nước trà, còn lá khô thì pha như pha trà. Nên uống vào buổi sáng.

Chữa viêm dạ dày

Lấy 3 – 4 lá xăng xê đem rửa sạch, ngâm với nước muối khoảng 15 phút. Sau đó, vớt lá vẩy sạch nước, cho vài hạt muối vào lá xăng xê rồi nhai sống vào mỗi buổi sáng sớm, trước khi ăn. Ngày ăn 1 – 2 lần, ăn khi đói để nâng cao hiệu quả điều trị viêm dạ dày.

Hoặc lấy 3 – 4 lá xăng xê ngâm với nước muối, vớt ra sắc với 500ml đến khi nước sắc lại còn 300ml là được. Nên uống khi thuốc còn ấm, uống trước khi ăn, mỗi ngày uống 1 lần.

Hoặc cho lá xăng xê tươi vào ly thủy tinh, đổ thêm 250 – 300ml nước sôi, hãm trong 20 phút, sau đó uống ngay.

Giảm viêm họng, viêm phế quản

Lấy 100g lá khôi, 100g bột nếp và mật ong tươi, đem lá khôi rửa sạch đun với 400ml nước, đến khi nước sắc lại còn 1/3 thì vớt lá ra rồi cho bột nếp và mật ong vào khuấy đều. để lửa nhỏ đến khi hòa tan và tạo thành hỗn hợp đặc thì tắt bếp. Để nguội vo thành viên hoàn để dễ sử dụng.

Chữa chứng phát ban – Cây xăng xê chữa bệnh gì?

Lấy lá khôi, thổ phục linh, thương nhĩ tử và nhẫn đông đằng mỗi loại dược liệu 20g. Đem tất cả dược liệu rửa sạch, sắc với 900ml nước, đun trong 25 phút. Ngày sử dụng 3 lần, kiên trì sử dụng đến khi bệnh giảm hẳn.

Những đối tượng nào có thể sử dụng lá xăng xê?

• Người mắc bệnh dạ dày: đau dạ dày, trào ngược dạ dày, viêm loét dạ dày – tá tràng,…
• Người bị ghẻ lở, mẩn ngứa, mề đay, dị ứng, phát ban
• Người bị thấp khớp
• Người bị viêm họng, viêm phế quản
• Người ăn không ngon miệng, tiêu hóa kém, ợ hơi, đầy bụng, khó tiêu, ngủ không sâu giấc.

Khi sử dụng lá khôi chữa bệnh cần lưu ý chỉ nên sử dụng 40 – 80g/ngày.

Những lưu ý khi sử dụng lá xăng xê

Trong quá trình chữa bệnh bằng lá khôi, người bệnh cần lưu ý những điều sau:

• Chọn những lá tươi, không sâu bệnh và rửa sạch trước khi sử dụng.
• Mua lá khôi ở hiệu thuốc hoặc đại lý phân phối dược liệu uy tín, đừng bao giờ tin vào những lời quảng cáo thuốc trên mạng.
• Khi bệnh ở giai đoạn nhẹ và các triệu chứng chưa phát triển nặng thì các bài thuốc dân gian sử dụng lá khôi chỉ có thể hỗ trợ điều trị.
• Nếu thực hiện điều trị theo phương pháp Đông y, bạn phải lựa chọn cơ sở uy tín, bác sĩ có giấy phép hành nghề.
• Hãy tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng thuốc chi tiết của bác sĩ, không nên tự ý lạm dụng sẽ gây phản tác dụng.
• Lựa chọn các liệu pháp y học cổ truyền đòi hỏi sự kiên trì và không thể bỏ cuộc giữa chừng. Vì cần thời gian để thuốc thẩm thấu vào cơ thể và phát huy tác dụng.
• Có thể kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau nhưng bạn cần tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia.
• Bên cạnh việc điều trị, cũng phải duy trì thói quen ăn uống khoa học, sắp xếp sinh hoạt khoa học.
• Tuyệt đối không sử dụng rượu, bia, thuốc lá trong quá trình điều trị.
• Uống đủ nước (2-2,5 lít) mỗi ngày.
• Giữ cân nặng trong mức cho phép và đừng để cơ thể béo phì.

Mặc dù lá xăng xê có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng chúng không phải là một loại thuốc chữa bách bệnh. Người bệnh không nên tự tìm hiểu và tự chẩn đoán bệnh rồi điều trị. Đến cơ sở y tế, bệnh viện hoặc phòng khám Đông y uy tín để khám và điều trị.