Cây lõi tiền chữa bệnh gì? Tác dụng của cây lõi tiền trong đông y

Cây lõi tiền là một vị thuốc nam thông dụng đã được sử dụng từ rất lâu đời trong dân gian với nhiều tác dụng điều trị bệnh hiệu quả. Cây lõi tiền có tác dụng gỗ trợ điều trị đau nhức xương khớp, sa tử cung, trĩ ngoại, rắn cắn, tiểu buốt, tiểu rắt,… Vậy cây lõi tiền là cây gì? Cây lõi tiền có tác dụng gì? Cây lõi tiền chữa bệnh gì? Để biết rõ hơn về tác dụng của cây lõi tiền, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết sau đây.

Cây lõi tiền là cây gì?

Cây lõi tiền thuộc họ tiết dê Menispermaceae, có tên khoa học là Stephania longa Lour. Bên cạnh đó, cây tiết dê còn được gọi với nhiều tên gọi dân gian khác như dây mối, phấn cơ đốc, đại cung đằng, xạ chen,…

hình ảnh cây lõi tiền

Cây lõi tiền là loại cây thân leo, thường mọc bám vào các thân cây lớn hoặc bò ngang dưới đất. Cây có thân nhẵn, mềm, có các đường vạch dọc với chiều dài trung bình của cây khoảng 2 – 4m, rễ cây dài.

Lá cây lõi tiềnmọc so le nha có hình tam giác với phần gốc của lá tròn và thuôn nhọn dần về phía ngọn, các lá dài từ 3 – 9 cm và rộng từ 2 – 6 cm. Mặt trên của lá nhẵn, màu xanh đậm, mặt dưới thường nhạt hơn, gân lá hình xoắn ốc, phía dưới nổi rõ, cuống lá dài và dính liền với phiến lá.

Hoa nhỏ có màu vàng lục, mọc thành cụm tập trung ở nách lá, cuống hoa thường rất ngắn.

Quả lõi tiền thuộc dạng quả hạch có hình trứng, hơi dẹt, dài khoảng 6 mm và rộng 4-5 mm. Quả khi chín có màu đỏ tươi, hạt có hình móng ngựa dài có cạnh và u lồi. Cây lõi tiền thường bắt đầu ra hoa vào khoảng tháng 4 – 6 và ra quả vào tháng 7 – 9 mỗi năm.

Khu vực phân bố

Trên thế giới, cây lõi tiền thường được phân bố ở một số quốc gia châu Á như Trung Quốc, Philipin, Lào, Thái Lan,…

Ở nước ta, cây lõi tiền được phân bố rộng rãi ở nhiều địa hình khác nhau như vùng đồng bằng, trung du, đối núi thấp và đặc biệt là các tỉnh miền núi phía Bắc. Loại cây này thường có khả năng sinh trưởng và phát triển nhanh ở những nơi ẩm ướt, nhiều ánh sáng nhưng lại không chịu úng như ở đồng ruộng, bờ mương, bờ rào quanh nhà, ven bìa rừng,…

Cây lõi tiền có rễ dài và ăn sâu vào trong lòng đất, kể cả trên các loại đất khô cằn. Cây có khả năng tái sinh chủ yếu từ hạt, rễ và phần gốc vẫn có thể tái sinh chồi.

Thu hái, chế biến – Tác dụng của cây lõi tiền

Người ta thường sử dụng phần lá, cành và rễ cây lõi tiền để làm thuốc chữa bệnh.

Dược liệu được thu hái quanh năm, sau khi thu hoạch về đem rửa sạch rồi cắt thành từng đoạn nhỏ có thể sử dụng trực tiếp ở dạng tươi hoặc phơi khô dược liệu để sử dụng dần.

Nếu sử dụng dược liệu ở dạng tươi thì nên sử dụng ngay sau khi hái về để đảm bảo được dược tính của dược liệu. Còn nếu dược liệu ở dạng khô thì chỉ cần cất trữ dược liệu trong túi nilong kín để nơi khô ráo, tránh ánh nắng chiếu trực tiếp, tránh nơi ẩm ướt là được.

Tác dụng dược lý – Tác dụng của cây lõi tiền trong chữa bệnh

Trong đông y, cây lõi tiền có vị đắng, tính mát có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, điều trị chứng tiểu tiện khó khăn, tiểu rát, tiểu nhắt, tiểu ra máu, đau nhức xương khớp, viêm thận, phù nề,…

Ở Trung Quốc, cây lõi tiền còn được sử dụng để chữa vàng da, nhiệt bệnh phát cuồng, tiểu ra máu, mụn nhọt, sưng tấy, viêm dạ dày, ruột với liều dùng 15 – 30g.

Dược liệu có thể sử dụng ở dạng tươi hoặc dạng khô, có thể sử dụng độc vị hoặc kết hợp với các vị thuốc khác dưới dạng thuốc sắc.

Các chuyên gia khuyến cáo liều lượng sử dụng thích hợp cây lõi tiền là 6 – 12g/ ngày ở dạng khô hoặc 20 – 30g ở dạng tươi, tuy nhiên liều lượng có thể thay đổi tuỳ vào tình trạng bệnh.

Cây lõi tiền không phải dược liệu quá đa dạng về thành phần, các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng phần rễ và thân cây lõi tiền có chữa một số dẫn xuất của hoạt chất alkaloid thuộc nhóm hasubanan.

Những bài thuốc chữa bệnh từ cây lõi tiền

Chữa đau nhức xương khớp, chân tay đau nhức, lợi tiểu

Lấy 10g cây lõi tiền khô hoặc 20g lõi tiền tươi, 6 – 10g mã đề, 6g mộc thông cùng với 10g đậu đen. Đem các dược liệu sắc cùng với 700 – 750ml nước, sắc cô đặc đến khi còn 200ml thì ngưng. Chắt lọc lấy phần nước, chia làm 2 – 3 lần uống hết trong ngày và nên uống khi thuốc còn nóng.

Chữa mụn nhọt – Tác dụng của cây lõi tiền trong đông y

Lấy 12g dây lõi tiền, 8g đương quy cùng với 8g ngải cứu (gồm cành và lá). Đem các dược liệu sắc cùng với 700ml nước, sắc trên lửa nhỏ khoảng 10 – 15 phút thì ngưng, uống thay nước trà mỗi ngày.

Chữa sa tử cung ở nữ và trĩ ngoại – Tác dụng của cây lõi tiền

Lấy một nắm rễ cây lõi tiền, rửa sạch rồi nấu cũng với 3 lít nước để xông hơi, mỗi ngày thực hiện một lần trước khi đi ngủ, đối với trường hợp mới khởi phát thì áp dụng 3 – 4 lần là khỏi.

Chữa vết thương do rắn cắn

Lấy 50g lá cây lõi tiền cùng với 50g lá tiết dê đem rửa sạch rồi giã nát với nhau, thêm một ít nước ấm khuấy đều để các tinh chất ra hết, lọc lấy nước uống còn phần bã thì đắp trực tiếp lên chỗ rắn cắn.

Chữa đau nhức xương khớp do phong tê thấp

Lấy 10 dây lõi tiền khô hoặc 20g dây lõi tiền tươi, 10g củ cốt khí cùng với 10g hạt ý dĩ đem sắc lấy nước uống mỗi ngày.

Những lưu ý khi sử dụng cây lõi tiền

• Do sử dụng dược liệu lõi tiền thô, không được tách chiết riêng thành phần dược tính nên khi đi vào cơ thể không những phải hấp thụ các dược chất khác mà còn có cả các tạp chất khác. Điều này thường làm cho thuốc mất nhiều thời gian hơn các phương pháp điều trị khác để phát huy tác dụng, do đó bệnh nhân cần kiên nhẫn trong quá trình sử dụng cây lõi tiền.
• Hiệu quả của thuốc ở mỗi người là khác nhau, do tình trạng bệnh và khả năng hấp thụ của mỗi người là khác nhau.
• Việc người bệnh kiên trì sử dụng các bài thuốc từ cây lõi tiền không có nghĩa là lạm dụng, vì các loại thảo dược thiên nhiên chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh, không thể thay thế thuốc chữa bệnh nhưng người bệnh không nên xem đây là phương pháp điều trị duy nhất mà cần có chỉ định sử dụng thuốc của bác sĩ.
• Một số người có thể bị dị ứng với các thành phần của vị thuốc loic tiền nên trong quá trình sử dụng nếu thấy có dấu hiệu bất thường cần dừng sử dụng ngay.
• Cần kết hợp với chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và luyện tập hợp lý để tăng sức đề kháng cho cơ thể và hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả hơn.